Σταύρος Πλουμιστός: "Είμαστε μεθυσμένοι με τη λογική και αρκετά γενναίοι για να είμαστε δειλοί"
👉Διαβάζοντας πρόσφατα την φράση του Πλάτωνα, «Είμαστε μεθυσμένοι με τη λογική», ένιωσα ότι αποτυπώνει μια βαθιά κριτική της ανθρώπινης κατάστασης και των κοινωνικών δυναμικών της εποχής του. Αυτή η φράση, βαθιά ριζωμένη στην φιλοσοφική του οπτική, υποδηλώνει μια μέθη από τη λογική που τυφλώνει τα άτομα σε άλλες διαστάσεις της υπάρξεως. Η εξίσου παραδοξολογική ήταν και η διατύπωση του δασκάλου του Σωκράτη, «Είμαι αρκετά γενναίος για να είμαι δειλός», που τονίζει μια βασική ένταση στην ανθρώπινη ηθική: η εξύψωση της ταπεινότητας και της ενδοσκόπησης έναντι στην αλόγιστη θρασύτητα.
Η αποσύνθεση της κοινωνικής ευρυθμίας και συνοχής επιδεινώνει ακόμη περισσότερο αυτές τις προκλήσεις. Η φθίνουσα αξία κοινών αξιών, η αυξανόμενη οικονομική ανισότητα και η αποξένωση των κοινοτήτων έχουν δημιουργήσει μια κατακερματισμένη κοινωνία όπου οι άνθρωποι συχνά νιώθουν αποκομμένοι και ανήμποροι. Αυτός ο κατακερματισμός δεν αποτελεί μια απλή κοινωνική πρόκληση αλλά μια υπαρξιακή. Οι άνθρωποι είναι, όπως παρατηρεί ο Αριστοτέλης, «ζώον πολιτικόν», κοινωνικά όντα των οποία η ευημερία εξαρτάται από ουσιαστικές σχέσεις και αίσθηση του ανήκειν. Η αντικατάσταση του ανθρώπινου προσώπου με ένα απρόσωπο ατομικιστή, ένα καταναλωτή που ορίζεται από την αγοραστική δύναμη και όχι την πνευματική αξία, αντιπροσωπεύει μια βαθιά απο-ανθρωποποίηση. Αυτή στερεί τα άτομα από την αξιοπρέπεια τους και τα μειώνει σε απλά εξαρτήματα στη μηχανή της παραγωγής και της κατανάλωσης.
Η υποβάθμιση των θεσμών και η καταπίεση της κριτικής σκέψης που παρατηρούμε σήμερα εγείρουν κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με το πώς μπορούμε να ανακτήσουμε την ηθική συνοχή και την κοινωνική αρμονία. Ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης λοιπόν μας υπενθυμίζουν ότι η εσωτερική αρετή και η στοχαστική αυτοκριτική είναι θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την επίτευξη αυτών των στόχων. Η αναζήτηση της αλήθειας, η καλλιέργεια της σοφίας και η προάσπιση της ηθικής είναι απαραίτητα στοιχεία για την αντιμετώπιση της ηθικής κρίσης που χαρακτηρίζει την εποχή μας.
Σε έναν πλανήτη όπου η ανθρωπότητα συχνά μοιάζει αποπροσανατολισμένη και αποκομμένη από τις πνευματικές της ρίζες, τα λόγια του Πλάτωνα και του Σωκράτη μας προσκαλούν να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας και να επανασυνδεθούμε με την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτές οι αρχαίες φωνές συνεχίζουν να αντηχούν στις καρδιές μας, καλώντας μας να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής μας με θάρρος, ταπεινότητα και σοφία.
Αυτές οι διατυπώσεις των φιλοσόφων μας, προκαλούν διαρκή ερωτήματα σχετικά με τη σχέση μας με τη λογική, το θάρρος και την αναζήτηση της ευτυχίας. Σήμερα, καθώς αντιμετωπίζουμε μια εποχή γεμάτη με ηθική σύγχυση, υποβιβασμό των θεσμών και κοινωνική αποσύνθεση, αυτές οι σκέψεις αποκτούν μεγαλύτερη σημασία γιατί φωτίζουν αυτά τα αρχαία λόγια τα σημερινά σύγχρονα διλήμματα, ή έχουν παραμεριστεί ως παρωχημένες δηλώσεις που χάνονται στη κόφωση των «αυτιών που δεν ακούνε»;
Ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης έζησαν σε μια εποχή μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής. Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, η πτώση της αθηναϊκής δημοκρατίας και η εκτέλεση του Σωκράτη ήταν γεγονότα που άνοιξαν το δρόμο στη συνειδητοποίηση της ευθραυστότητας των ανθρώπινων θεσμών. Η κριτική του Πλάτωνα για τη λογική ως μια μεθυστική δύναμη υποδηλώνει όχι την αποδοκιμασία της λογικής αυτή καθαυτή, αλλά τη μονομερή εφαρμογή της. Η λογική, αποκομμένη από την αρετή και τις ανώτερες μορφές γνώσης που ο Πλάτωνας αποκαλούσε «Ιδέες», γίνεται καταστροφική. Αυτή η κριτική αποκτά βαθύτατη σχετικότητα σήμερα, καθώς αντιμετωπίζουμε τις συνέπειες της ανεξέλεγκτης λογικής μέσα από την υπερ-τεχνολογία, τη μειωτική επιστήμη και τη διακυβέρνηση με αλγόριθμους. Η λογική, χωρίς ηθικές ρίζες, έχει τροφοδοτήσει την κεφαλαιοκρατία της παρακολούθησης, την οικολογική καταστροφή και μια κρίση του πνευματικού νοήματος της ύπαρξης μας.
Ταυτόχρονα, η φράση του Σωκράτη, «το θάρρος να είμαι δειλός», μας καλεί να επανεξετάσουμε τη φύση της γενναιότητας. Το θάρρος του Σωκράτη έγκειτο στην προθυμία του να αμφισβητήσει τις κυρίαρχες αξίες και να υπομένει την οργή μιας κοινωνίας που δεν τον κατανοούσε. Η «δειλία» του έγκειτο στην άρνηση να συμμορφωθεί με έναν πολιτισμό που εξύψωνε τη ρηχή γενναιότητα έναντι στην αναζήτηση της αλήθειας. Στην εποχή μας, όπου οι επιδεικτικές εκφράσεις δύναμης κυριαρχούν στον δημόσιο λόγο και τα κοινωνικά δίκτυα ενθαρρύνουν τη σκηνοθετημένη εικόνα έναντι της αυθεντικότητας, το παράδοξο θάρρος του Σωκράτη προσφέρει μια βαθιά αντιπαράθεση. Το να αγκαλιάσεις την πνευματική ταπεινότητα, να αντισταθείς στην πίεση να φανείς «δυνατός» σύμφωνα με τα κοινωνικά πρότυπα, αποτελεί μια βαθύτερη μορφή γενναιότητας.
Κι όμως, το ερώτημα παραμένει: πώς αλληλοεπιδρούν αυτές οι αρχαίες ιδέες με τη σύγχρονη αναζήτηση της προσωπικής ευτυχίας;
Ταυτόχρονα, η φράση του Σωκράτη, «το θάρρος να είμαι δειλός», μας καλεί να επανεξετάσουμε τη φύση της γενναιότητας. Το θάρρος του Σωκράτη έγκειτο στην προθυμία του να αμφισβητήσει τις κυρίαρχες αξίες και να υπομένει την οργή μιας κοινωνίας που δεν τον κατανοούσε. Η «δειλία» του έγκειτο στην άρνηση να συμμορφωθεί με έναν πολιτισμό που εξύψωνε τη ρηχή γενναιότητα έναντι στην αναζήτηση της αλήθειας. Στην εποχή μας, όπου οι επιδεικτικές εκφράσεις δύναμης κυριαρχούν στον δημόσιο λόγο και τα κοινωνικά δίκτυα ενθαρρύνουν τη σκηνοθετημένη εικόνα έναντι της αυθεντικότητας, το παράδοξο θάρρος του Σωκράτη προσφέρει μια βαθιά αντιπαράθεση. Το να αγκαλιάσεις την πνευματική ταπεινότητα, να αντισταθείς στην πίεση να φανείς «δυνατός» σύμφωνα με τα κοινωνικά πρότυπα, αποτελεί μια βαθύτερη μορφή γενναιότητας.
Κι όμως, το ερώτημα παραμένει: πώς αλληλοεπιδρούν αυτές οι αρχαίες ιδέες με τη σύγχρονη αναζήτηση της προσωπικής ευτυχίας;
Η απάντηση βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο ορίζουμε την ευτυχία. Η σύγχρονη κουλτούρα συχνά ταυτίζει την ευτυχία με την ατομική ηδονή, την υλική επιτυχία και την αποφυγή της δυσφορίας. Αυτή η αντίληψη, όμως, συγκρούεται σε αντίθεση με την αρχαία ελληνική κατανόηση της ευδαιμονίας, μιας κατάστασης ακμής που βασίζεται στην αρετή, την κοινότητα και την ευθυγράμμιση της ζωής με υψηλότερες αρχές. Ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης θα υποστήριζαν ότι η αληθινή ευτυχία δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την επιδίωξη ιδιοτελών επιθυμιών ή την άκριτη εφαρμογή της λογικής. Αντίθετα, απαιτεί την καλλιέργεια σοφίας, το θάρρος να αντιμετωπίζεις δυσάρεστες αλήθειες και μια δέσμευση για το κοινό καλό.
Η ηθική υποβίβαση των θεσμών σύγχρονα παρουσιάζει μια βαθιά πρόκληση σε αυτή την οπτική της ευτυχίας. Η διαφθορά, ο κυνισμός και η προτεραιοποίηση του κέρδους έναντι της δικαιοσύνης έχουν διαβρώσει την εμπιστοσύνη στους κυβερνητικούς φορείς, τις επιχειρήσεις και ακόμη και τα εκπαιδευτικά συστήματα. Αυτή η υποβίβαση καταπνίγει την κριτική σκέψη, ένα θεμελιώδες στοιχείο της ατομικής και συλλογικής σκέψης. Σε ένα τέτοιο κλίμα, είναι δελεαστικό να υποχωρήσεις στην απάθεια ή την ηδονιστική ζωή, εγκαταλείποντας την αναζήτηση της αλήθειας για χάρη της άμεσης ικανοποίησης. Έτσι, ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης μας θυμίζουν ότι αυτή η πορεία δεν οδηγεί στην ευτυχία, αλλά σε βαθύτερη δουλεία, στην αμάθεια, τη χειραγώγηση και την τυραννία των πιο ταπεινών ενστίκτων μας.
Εξίσου ανησυχητική είναι η καταπίεση της ανθρώπινης κριτικής σκέψης. Σε μια εποχή όπου η πληροφορία είναι άφθονη αλλά η σοφία σπανίζει, η ικανότητα για στοχαστική ανάλυση βρίσκεται υπό πολιορκία. Οι αλγόριθμοι που σχεδιάστηκαν για να μεγιστοποιήσουν τη συμμετοχή εκμεταλλευόμενοι συναισθηματικούς τρίγκερ—φοβίες, οργή και επιθυμίες, απειλούν να αντικαταστήσουν τον αυθεντικό διάλογο με πολωμένες παρατάξεις. Αυτή η καταπίεση δεν είναι απλώς τεχνολογικό ζήτημα αλλά ηθικό και εκπαιδευτικό. Απαιτεί μια απάντηση που δίνει προτεραιότητα στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης ως μια θεμελιώδη ανθρώπινη δεξιότητα. Εδώ, η Σωκρατική μέθοδος, μια πειθαρχημένη πρακτική αμφισβήτησης υποθέσεων και εξέτασης πεποιθήσεων, προσφέρει ένα ζωτικό εργαλείο για να αντισταθούμε στην πνευματική παθητικότητα και να ανακτήσουμε την αυτενέργεια μας.
Η ηθική υποβίβαση των θεσμών σύγχρονα παρουσιάζει μια βαθιά πρόκληση σε αυτή την οπτική της ευτυχίας. Η διαφθορά, ο κυνισμός και η προτεραιοποίηση του κέρδους έναντι της δικαιοσύνης έχουν διαβρώσει την εμπιστοσύνη στους κυβερνητικούς φορείς, τις επιχειρήσεις και ακόμη και τα εκπαιδευτικά συστήματα. Αυτή η υποβίβαση καταπνίγει την κριτική σκέψη, ένα θεμελιώδες στοιχείο της ατομικής και συλλογικής σκέψης. Σε ένα τέτοιο κλίμα, είναι δελεαστικό να υποχωρήσεις στην απάθεια ή την ηδονιστική ζωή, εγκαταλείποντας την αναζήτηση της αλήθειας για χάρη της άμεσης ικανοποίησης. Έτσι, ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης μας θυμίζουν ότι αυτή η πορεία δεν οδηγεί στην ευτυχία, αλλά σε βαθύτερη δουλεία, στην αμάθεια, τη χειραγώγηση και την τυραννία των πιο ταπεινών ενστίκτων μας.
Εξίσου ανησυχητική είναι η καταπίεση της ανθρώπινης κριτικής σκέψης. Σε μια εποχή όπου η πληροφορία είναι άφθονη αλλά η σοφία σπανίζει, η ικανότητα για στοχαστική ανάλυση βρίσκεται υπό πολιορκία. Οι αλγόριθμοι που σχεδιάστηκαν για να μεγιστοποιήσουν τη συμμετοχή εκμεταλλευόμενοι συναισθηματικούς τρίγκερ—φοβίες, οργή και επιθυμίες, απειλούν να αντικαταστήσουν τον αυθεντικό διάλογο με πολωμένες παρατάξεις. Αυτή η καταπίεση δεν είναι απλώς τεχνολογικό ζήτημα αλλά ηθικό και εκπαιδευτικό. Απαιτεί μια απάντηση που δίνει προτεραιότητα στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης ως μια θεμελιώδη ανθρώπινη δεξιότητα. Εδώ, η Σωκρατική μέθοδος, μια πειθαρχημένη πρακτική αμφισβήτησης υποθέσεων και εξέτασης πεποιθήσεων, προσφέρει ένα ζωτικό εργαλείο για να αντισταθούμε στην πνευματική παθητικότητα και να ανακτήσουμε την αυτενέργεια μας.
Η αποσύνθεση της κοινωνικής ευρυθμίας και συνοχής επιδεινώνει ακόμη περισσότερο αυτές τις προκλήσεις. Η φθίνουσα αξία κοινών αξιών, η αυξανόμενη οικονομική ανισότητα και η αποξένωση των κοινοτήτων έχουν δημιουργήσει μια κατακερματισμένη κοινωνία όπου οι άνθρωποι συχνά νιώθουν αποκομμένοι και ανήμποροι. Αυτός ο κατακερματισμός δεν αποτελεί μια απλή κοινωνική πρόκληση αλλά μια υπαρξιακή. Οι άνθρωποι είναι, όπως παρατηρεί ο Αριστοτέλης, «ζώον πολιτικόν», κοινωνικά όντα των οποία η ευημερία εξαρτάται από ουσιαστικές σχέσεις και αίσθηση του ανήκειν. Η αντικατάσταση του ανθρώπινου προσώπου με ένα απρόσωπο ατομικιστή, ένα καταναλωτή που ορίζεται από την αγοραστική δύναμη και όχι την πνευματική αξία, αντιπροσωπεύει μια βαθιά απο-ανθρωποποίηση. Αυτή στερεί τα άτομα από την αξιοπρέπεια τους και τα μειώνει σε απλά εξαρτήματα στη μηχανή της παραγωγής και της κατανάλωσης.
Η υποβάθμιση των θεσμών και η καταπίεση της κριτικής σκέψης που παρατηρούμε σήμερα εγείρουν κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με το πώς μπορούμε να ανακτήσουμε την ηθική συνοχή και την κοινωνική αρμονία. Ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης λοιπόν μας υπενθυμίζουν ότι η εσωτερική αρετή και η στοχαστική αυτοκριτική είναι θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την επίτευξη αυτών των στόχων. Η αναζήτηση της αλήθειας, η καλλιέργεια της σοφίας και η προάσπιση της ηθικής είναι απαραίτητα στοιχεία για την αντιμετώπιση της ηθικής κρίσης που χαρακτηρίζει την εποχή μας.
Σε έναν πλανήτη όπου η ανθρωπότητα συχνά μοιάζει αποπροσανατολισμένη και αποκομμένη από τις πνευματικές της ρίζες, τα λόγια του Πλάτωνα και του Σωκράτη μας προσκαλούν να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας και να επανασυνδεθούμε με την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτές οι αρχαίες φωνές συνεχίζουν να αντηχούν στις καρδιές μας, καλώντας μας να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής μας με θάρρος, ταπεινότητα και σοφία.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΛΟΥΜΙΣΤΟΣ
Σύμβουλος αφύπνισης του Νου
Αυτοβελτίωσης-Αυτογνωσίας
(Life Health Care)
Εναλλακτικές Θεραπείες
Συγγραφέας της "Βίβλου της Θετικής Σκέψης"
Εάν βιώνετε δονήσεις αναζήτησης για να βρείτε το σκοπό σας ή αναζητάτε καθοδήγηση,
επικοινωνήστε μαζί μου και θα κανονίσουμε μια τηλε-συνεδρία για να σας βοηθήσω
να ανακαλύψετε τον μοναδικό σας σκοπό σε αυτόν τον κόσμο και πώς να ξεκινήσετε την ευθυγράμμιση με τους στόχους και τα όνειρα σας για να ζήσετε τη ζωή που θα θέλατε!
Για τις ομιλίες, σεμινάρια και ενημέρωση των συνεδριών εδώ https://www.ploumistos.com/p/online.html
Για την θεραπευτική μέθοδο μου δείτε εδώ https://voicehealing.gr/
Για την αγορά του βιβλίου "Η Βίβλος της Θετικής Σκέψης" εδώ www.vivlosthetikiskepsi.gr
Μιλήστε μαζί μου η για ραντεβού στο 6945723523
(11:30 - 14:00 και 19:00 - 21:30 - Εκτός Κυριακής)