Συνταγματολόγοι κατά κυβέρνησης για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό: Αντιμέτωποι με νέα Δίκη της Νυρεμβέργης
Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, λόγω των πειραμάτων που έκαναν οι Ναζί γιατροί συντάχθηκε ο Κώδικας της Νυρεμβέργης, έπειτα από την γνωστή σε όλους Δίκη της Νυρεμβέργης.
Ο Κώδικας της Νυρεμβέργης, που διατυπώθηκε κατά το τέλος της δίκης, ορίζει μεταξύ άλλων ότι:
1. Η εθελοντική συναίνεση του εξεταζόμενου είναι απολύτως απαραίτητη, 2.Το πείραμα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να παράγει καρποφόρα αποτελέσματα για το καλό της κοινωνίας, απροσέγγιστο μέσω άλλων μεθόδων ή μέσων μελέτης και όχι τυχαίο και περιττό, και 3.Το πείραμα θα πρέπει να σχεδιαστεί και να βασίζεται σε αποτελέσματα πειραμάτων σε ζώα και τη γνώση του φυσικού ιστορικού της νόσου.
Το κείμενο δεν ήταν ποτέ δεσμευτικό νομικώς, αλλά οι αρχές του έχουν αποτυπωθεί σε πληθώρα διεθνών κανονισμών και συμβάσεων, όπως η Σύμβαση Οβιέδο, που είναι το κύριο δεσμευτικό κείμενο αναφοράς. Σε αυτή τη σύμβαση (άρθρο 16) δεν ορίζεται απλώς το αυτονόητο της ελεύθερης συναίνεσης του ατόμου ύστερα από επαρκή πληροφόρηση, αλλά η ίδια η έρευνα που πρόκειται να διεξαχθεί σε άνθρωπο υπόκειται σε αυστηρούς περιορισμούς, όπως το να μην υπάρχει αποτελεσματική εναλλακτική από την έρευνα σε ανθρώπους, το ρίσκο να μην είναι μεγαλύτερο του οφέλους για τους συμμετέχοντες, κλπ.
Η ίδια η κυβέρνηση άλλωστε έχει ομολογήσει ότι παραβιάζει τόσο το Σύνταγμα, όσο και το Ψήφισμα του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Η κατάφορη παραβίαση των δικαιωμάτων των ανθρώπων έχει οδηγήσει στην αντίδραση πολλών συνταγματολόγων -ακόμα και των συστημικών, οι οποίοι τονίζουν ότι η επιβολή προστίμου σε όσους δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν είναι αντισυνταγματική και εκτιμούν ότι θα καταπέσει σε περίπτωση προσφυγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Ο συνταγματολόγος Κώστας Μποτόπουλος επεσήμανε ότι το μέτρο της επιβολής προστίμου έχει προβλήματα από συνταγματικής άποψης και σε περίπτωση προσφυγής στο ΣτΕ εκτιμά ότι θα καταπέσει.
Όσον αφορά την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού επεσήμανε ότι περιορισμός κάποιων προσωπικών ελευθεριών στο πλαίσιο του γενικού συμφέροντος δημόσια υγείας είναι θεμιτός, όχι, όμως και η επιβολή προστίμου.
Παράλληλα επεσήμανε ότι οι πολίτες άνω των 60 ετών θα πρέπει να προστατεύονται και όχι να πληρώνουν.
Ο συνταγματολόγος Κώστας Χρυσόγονος είπε πως «το πρώτο είναι ότι προσβάλει την ελευθερία αυτοδιάθεσης ανθρώπινου σώματος», εξηγώντας ωστόσο, πως «αυτό δεν σημαίνει ότι μπορώ να βάζω σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία».
Βάσει της υποχρέωσης του κράτους να λάβει μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, ο καθηγητής πρότεινε εναλλακτικές λύσεις όπως «περιορισμό των κινήσεων των ανεμβολίαστων ή την αναστολή των εργασιακών σχέσεων επαγγελμάτων που έχουν να κάνουν με το κοινό, όπου όμως θα πρέπει να δοθεί εισόδημα».
«Το οριζόντιο μέτρο προσβάλει την προσωπική ελευθερία για αυτοδιάθεση του ανθρώπου, χωρίς να δικαιολογεί τον κίνδυνο δημόσιας υγείας και στερεί τα απαραίτητα μέσα επιβίωσης αν παίρνει τα 100 από τα 400 ευρώ που κάποιος παίρνει το μήνα», πρόσθεσε.
Όσο για τους λόγους άρνησης του καθενός να μην εμβολιαστεί ξεκαθάρισε πως «το γιατί αρνείται ο καθένας είναι προσωπικό ζήτημα. Το κράτος δεν μπορεί να διεισδύσει στη συνείδηση των ανθρώπων», είπε συμπληρώνοντας πως «ο καθένας έχει δικαίωμα στην άποψή του. Δεν μπορείς να τον εξαναγκάσεις».
Το μέτρο «πλήττει και την προσωπική ελευθερία και την αρχή της ισότητας», τόνισε ο καθηγητής συμπληρώνοντας πως «από εκεί και πέρα υπάρχουν κι άλλα όπως τα προσωπικά δεδομένα με τη διασταύρωση μέσω taxisnet και ΕΟΔΥ».
«Προσβάλλεται η αξία του ανθρώπου αν τον μεταχειρίζεσαι ως αντικείμενο, τον εξαναγκάζεις να κάνει κάτι που δε θέλει», είπε καταλήγοντας πως αφού ψηφιστεί το μέτρο, ο καθένας μπορεί να προσφύγει στα δικαστήρια, όπου και θα κριθεί το ζήτημα.
Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Γιώργος Κασιμάτης είπε ότι ο εξαναγκασμός είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας γιατί παραβιάζεται το διεθνές δίκαιο: «Δεν επιτρέπεται να γίνονται παρεμβάσεις στο σώμα χωρίς συναίνεση. Παραβιάζονται όλες οι αρχές της δημοκρατίας.
Όταν επιβάλλεται αναγκαστικά ένα μέτρο, καμία επέμβαση στο σώμα δεν γίνεται χωρίς συναίνεση. Για να γίνει, θα πρέπει να είναι ευρύτατα διαδεδομένη λοιμώδης νόσος που θα πρέπει να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και να ξέρουμε ακριβώς την επικινδυνότητά της».
Ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Δικαίου Κοινωνικής Ασφάλειας στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου Ξενοφών Κοντιάδης, σε ανάρτηση του στο διαδίκτυο υποστηρίζει:
«Υποστηρίζω επίμονα, από την πρώτη στιγμή που διατέθηκαν τα εμβόλια, ότι πρέπει να υπάρξουν περιορισμοί, κυρώσεις και κίνητρα για να εμβολιαστούν όλοι.
Και μάλιστα άσκησα κριτική στην Κυβέρνηση επειδή καθυστέρησε να επιβάλει περιορισμούς και κυρώσεις.
Όμως, η επιβολή προστίμων σε όσους δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν, είναι κατά τη γνώμη μου αντισυνταγματική ως υπέρμετρος περιορισμός της αυτονομίας του προσώπου, όσο κι αν οργιζόμαστε από τη στάση τους.
Ζητήματα εγείρουν επίσης η ηλικιακή διάκριση και η υποβόσκουσα κοινωνική διάκριση, δηλαδή το γεγονός ότι για κάποιους τα 100 ευρώ είναι πολύτιμα και για άλλους ένα απλό φιλοδώρημα».
