Το 2009 οι Έλληνες ήταν ανέτοιμοι - Σήμερα μπορεί να εφαρμοστεί το πρότζεκτ «Τελαίθριον»! ΒΙΝΤΕΟ
Μια οικοκοινότητα με το όνομα Τελαίθριον.
Το Τελαίθριον επιδιώκει να αποδείξει ότι μια αυτάρκης κοινωνία μπορεί να επιβιώσει και στην πράξη. Το σχέδιο Τελαίθριον είναι έτσι δομημένο ώστε να είναι εύκολα αντιγράψιμο οπουδήποτε στον κόσμο.
Σύμφωνα με το ιστορικό του εγχειρήματος που μας δίνει η wiki, η ΜΚΟ «FREE and REAL» συστάθηκε το 2009 στην Αθήνα, όπου ζούσαν τα ιδρυτικά της μέλη. Το όνομα «FREE and REAL» σημαίνει ΑΛΗΘΙΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ. Αυτό που τα μέλη, οι διαχειριστές και οι ιδρυτές του εγχειρήματος θέλουν να πετύχουν είναι ο επανασχεδιασμός του ανθρώπινου πολιτισμού με βάση όσα περιγράφονται στο ακρωνύμιο FREE & REAL = Freedom of Resources for Everyone, Everywhere, and Respect, Equality, Awareness, and Learning (Ελευθερία Πόρων για τον Καθένα, Παντού και Σεβασμός, Ισότητα, Ενημέρωση και Μάθηση).
Σύμφωνα με παλαιότερα τηλεοπτικά αφιερώματα, πρωταρχικός σκοπός της ΜΚΟ «FREE and REAL» ήταν να δημιουργηθεί μια οικοκοινότητα. Η ελληνική κοινωνία όμως θεωρήθηκε ανέτοιμη τότε και προτίμησαν να προχωρήσουν στη δημιουργία σχολείου αυτάρκειας και βιωσιμότητας. Ενός ερευνητικού κέντρου αρμονικής συμβίωσης με τη φύση, ώστε να εκπαιδευθεί ο κόσμος σχετικά μέσω των σεμιναρίων που παρέχει.
Αυτό μπορούσαν πιο εύκολα να το πετύχουν αν έμεναν κοντά στην Αθήνα και κατ’ επέκταση κοντά σε κέντρα εξουσίας, δήμους, κοινότητες, οργανώσεις κι εκπαιδευτικούς φορείς.
Το 2010 το εγχείρημα μεταφέρθηκε στη Β. Εύβοια όπου του δωρίστηκε η έκταση των 12 στρ. για να χρησιμοποιείται ως τοποθεσία δοκιμών για φυσικές καλλιέργειες και οικο-δόμηση.
Τα μέλη του στο ενδιάμεσο διάστημα μέχρι την εγκαθίδρυση του εγχειρήματος στην Εύβοια, συμμετείχαν σε έρευνες και εργαστήρια ή παρακολουθούσαν σεμινάρια για τη βιωσιμότητα και την οικο-δόμηση και επισκεπτόταν αντίστοιχες κοινότητες σε ολόκληρη την Ελλάδα και την Ευρώπη αποκτώντας σχετική εμπειρία.
Το χωριό έπρεπε να γεμίσει με μικρές εφαρμογές βιωσιμότητας για να τα καταφέρει: Κομποστικές τουαλέτες, βοτανικός κήπος και σύστημα διαχείρισης νερού και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσω βολταϊκών δημιουργήθηκαν με πολύ κόπο, αλλά και άφθονο μεράκι. Η κοινότητα όρισε τους 5 βασικούς πυλώνες της αυτάρκειας: Διατροφή, ενέργεια, στέγαση, καθαρό νερό, καθαρός αέρας.
Με χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα, ήθελε να δημιουργήσει ένα χωριό – πρότυπο που θα μπορούσαν εύκολα να αντιγράψουν και άλλοι, ώστε αντίστοιχες κοινότητες να δημιουργηθούν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
Ένα από τα ιδρυτικά μέλη, ο Απ. Σιανός δήλωσε στο Alpha TV στην εκπομπή της Σοφίας Παπαιωάννου, 360 μοίρες «πως δεν μπορεί να επιτευχθεί 100% αυτάρκεια χωρίς να έχουμε όλοι μεταξύ μας αρμονικές σχέσεις».
Φαίνεται ουτοπική η επίτευξη των αρμονικών σχέσεων, σε έναν κόσμο «αγγελικά» φτιαγμένο όπως αυτός που ζούμε.
Από την αρχή του εγχειρήματος ήταν ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχουν ιεραρχία και κανόνες, αναφέρει ο Π. Κάντας σε συνέντευξη στο Vice. Η βάση είναι η εθελοντική ανιδιοτελής προσφορά με βάση τις ατομικές δεξιότητες του καθενός. Όπως αναφέρει ο Μ. Κυριακίδης στο GreekReporter στο Away of Life δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα και έτσι δεν βγαίνεις ποτέ εκτός προγράμματος. Το μόνο που χρειάζεται να γίνει είναι το μαγείρεμα… και μέχρι στιγμής πάντα υπήρχε κάποιος πρόθυμος να μαγειρέψει ή να μαζέψει τα απαραίτητα για το φαγητό.
Όταν κανείς δεν έχει προθυμία να μαγειρέψει, τότε τι γίνεται;
Το μεγάλο στοίχημα είναι οι άνθρωποι που συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων να παραμένουν ανεπηρέαστοι από τις πεποιθήσεις, τα προσωπικά τους «πιστεύω» και τα συναισθήματα τους.
Κι αυτό φαίνεται ουτοπικό. Οι άνθρωποι δεν έχουν καταφέρει από τότε που δημιουργήθηκαν να μένουν ανεπηρέαστοι από τις επιρροές του περιβάλλοντος που ζουν και από τα βιώματα που καθορίζουν τη συμπεριφορά τους.
Τα αντικείμενα πρέπει να χρησιμοποιούνται και όχι να μένουν αχρησιμοποίητα να σκονίζονται. Η ατομική ιδιοκτησία είναι περιττή. Δεν υπάρχει ατομικό πορτοφόλι.
Τα έσοδα της κοινότητας προέρχονται από προϊόντα των υλικών που παράγονται και επεξεργάζονται από τους ίδιους. Επίσης, από τα σεμινάρια που διοργανώνονται, δωρεές, αναπτυξιακά προγράμματα… μείωση προσωπικών εξόδων, εθελοντική εργασία…. Τεχνογνωσία, γνώσεις και προσωπικές ικανότητες προσφέρονται από τα άτομα που φιλοξενούνται εκεί και προσφέρουν στους υπόλοιπους τις γνώσεις τους, αλλά και οι δράσεις που διοργανώνονται σχετίζονται με τους ανθρώπους που βρίσκονται εκεί τη δεδομένη στιγμή.
Συνεπώς καλό το “όλοι μαζί”, αλλά χωρίς τις ειδικές προσωπικές ικανότητες κάποιων ατόμων, έσοδα δεν έρχονται για την επιβίωση της ομάδας. Συνεπώς μοιραία φαίνεται, πως οι έχοντες ικανότητες θα επωμίζονται και την ευθύνη της παραγωγής έργου, που θα καθιστά βιώσιμη όλη την ομάδα και τους μη έχοντες δεξιότητες. Σίγουρα πάνω σε αυτόν τον τομέα, έχουμε εκ φύσεως ανισότητες, που είναι πιθανόν να δημιουργήσουν και προστριβές ανάμεσα στα μέλη της ομάδας.
Η ίδρυση της συγκεκριμένης κοινότητας προσφέρει μια άλλη οπτική και το σκεπτικό της ίδρυσης και λειτουργίας της είναι σαφώς επηρεασμένο από τις ανθρώπινες ή οικονομικές θεωρίες των κοινών πόρων. Θυμίζει το μότο : «Όλοι μαζί μπορούμε» και το μοντέλο που πρότεινε η βραβευμένη με Νόμπελ Οικονομικών το 2009, Έλινορ Όστρομ για τα κοινά, ως μια άλλη μορφή διακυβέρνησης (Π. Αρβανιτίδης, 2017).
Τα δικαιώματα χρήσης των κοινών βρίσκονται στα χέρια μιας συγκεκριμένης ομάδας χρηστών, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την χρήση και διατήρηση της βιωσιμότητας του πόρου και όλοι μαζί μοιράζονται την εξουσία και τη συν-διαχείριση, διαμορφώνοντας οι ίδιοι τους κανόνες πρόσβασης, χρήσης, επιτήρησης, ελέγχου επιβολής, οι οποίοι έχουν διαμορφωθεί με βάση την προσωπική τους εμπειρία και γίνονται σεβαστοί από οποιαδήποτε έξωθεν εξουσία. Όλα αυτά, όπως μπορεί να φανταστεί κάποιος, ισχύουν όσο ο τρόπος ζωής των μελών της ομάδας κυλά με ομαλότητα στις σχέσεις τους.
Το μεγαλύτερο κεφάλαιο και η ειδοποιός διαφορά είναι το κοινωνικό κεφάλαιο ή αλλιώς commoning. Είναι ο βαθμός εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μεταξύ των μελών, η συνεργασία, η αμοιβαιότητα και η αλληλοεκτίμηση που τους βοηθούν να ξεπεράσουν τα όποια εμπόδια και να συμπεριφερθούν ανάλογα, προτάσσοντας το συλλογικό καλό, διαμορφώνοντας κανόνες και συμπεριφορές αποτελεσματικής διαχείρισης του πόρου.
Το μοντέλο φαντάζει ουτοπικό, αφού βασίζεται:
- στην προθυμία και την καλή θέληση των μελών,
- την υπακοή σε κανόνες που βάζουν κάποιοι, οι οποίοι μπορεί στο μέλλον να μην είναι αρεστοί στην κοινότητα
- στην προσφορά εργασίας και τις ικανότητες συγκεκριμένων ατόμων, μια προσφορά που μπορεί να τα εξουθενώνει και στο μέλλον να μην αντέχουν να προσφέρουν συνεχώς, σε αδύναμα ή απρόθυμα μέλη της κοινότητας.
Όλοι θα καλύπτουν συλλογικές και κοινωνικές ανάγκες, παραχωρώντας τα «κλειδιά» διαχείρισης του «μαγαζιού» τους, αλλά και της ζωής τους, χάριν της νέας «πράσινης» αλληλέγγυας οικονομίας.
