Bitcoin: Το δημοφιλέστερο κρυπτονόμισμα φέρνει την παγκόσμια αλλαγή...
Ωστόσο, ο «νονός» του παραμένει άγνωστος, μιας και πολλοί είναι αυτοί οι οποίοι αμφιβάλλουν για το κατά πόσο το όνομα Σατόσι Νακαμότο αντιστοιχεί σε πραγματικό πρόσωπο.
Σε κάθε περίπτωση, από τότε που έκανε την εμφάνισή του – το «bitcoin.org» κατοχυρώθηκε στις 11 Αυγούστου 2008, πριν καν σκάσει η «βόμβα» της κατάρρευσης της Lehman Brothers – δεν έχει πετύχει και λίγα. Αυτός είναι και ο λόγος, άλλωστε, που ενώ μέχρι κάποιο σημείο οι κεντρικοί τραπεζίτες σχεδόν σε όλο τον πλανήτη του είχαν κηρύξει τον πόλεμο και επιχείρησαν να το… εξαφανίσουν, τελικά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι προτιμότερο να αποδεχτούν την ύπαρξή του και να προσπαθήσουν να του επιβάλλουν ένα στοιχειώδες ρυθμιστικό πλαίσιο.
Ας προσπαθήσουμε να το διατυπώσουμε με απλά μαθηματικά: Εάν κάποιος είχε τοποθετήσει 1.000 δολάρια σε bitcoin το 2013, όταν η «ισοτιμία» του έφτασε στα 400 δολάρια και άρχισε να γίνεται γνωστό παγκοσμίως, τότε στις αρχές του 2021 θα είχε στο χαρτοφυλάκιό του σχεδόν 35.000 δολάρια. Λογικό και αναμενόμενο είναι, λοιπόν, ότι κάποιοι έχουν κάνει ολόκληρες περιουσίες και έχουν γίνει εκατομμυριούχοι ή και δισεκατομμυριούχοι στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας.
Στοχεύει πολύ ψηλά
Αν, μάλιστα, πιστέψουμε τους αναλυτές της JP Morgan, τότε ενδέχεται μακροπρόθεσμα να δούμε την «ισοτιμία» του bitcoin να εκτοξεύεται και στα 146.000 δολάρια, δηλαδή να τετραπλασιάζεται σε σύγκριση με το επίπεδο που βρίσκεται σήμερα. Κάτι που σημαίνει ότι το «πάρτι» που έχει προκαλέσει στις αγορές είναι πολύ πιθανό να συνεχιστεί, προσελκύοντας ολοένα περισσότερους θαμώνες.
Ενδεικτικό του τεράστιου ενδιαφέροντος που υπάρχει είναι το γεγονός ότι η συνολική «αξία» του bitcoin στις παγκόσμιες αγορές ανέρχεται σε 575 δισ. δολάρια. Εάν δε επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις της JP Morgan, τότε δεν αποκλείεται να το δούμε να συναγωνίζεται στα ίσια τον χρυσό, στον οποίο ο ιδιωτικός τομέας έχει επενδύσει 2,7 τρισ. δολάρια.
Φυσικά, ουδείς διακινδυνεύει να κάνει προβλέψεις. Διότι εάν το μότο «οι επενδύσεις δεν εξασφαλίζουν εγγυημένη απόδοση» ισχύει μια φορά για όλα τα υπόλοιπα προϊόντα, για το bitcoin και τα λοιπά κρυπτονομίσματα (ethereum, tether, dogecoin κλπ) ισχύει εκατό! Η ίδια η πορεία του και τα απότομα σκαμπανεβάσματα αποδεικνύουν του λόγου το αληθές πέρα από κάθε αμφιβολία.
Το 2017, για παράδειγμα, μετά από μια φρενήρη ανοδική πορεία, κάθε bitcoin έφτασε να «αξίζει» 20.000 δολάρια. Στο τέλος της επόμενης χρονιάς, όμως, είχε κάνει μια εντυπωσιακή «βουτιά», φτάνοντας στα 3.200 δολάρια – και κάνοντας πολλούς να ισχυριστούν ότι «μόδα ήταν και πέρασε». Δεν χρειάστηκε να περάσουν παρά δύο χρόνια, όμως, για να τους διαψεύσουν οι εξελίξεις.
Τον περασμένο Οκτώβριο, συγκεκριμένα, το bitcoin είχε σκαρφαλώσει στα 10.600 δολάρια και, εκεί που κανείς δεν το περίμενε, έκανε το μεγάλο άλμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι μέσα σε διάστημα μικρότερο των τριών μηνών, η «ισοτιμία» του υπερτριπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα στις 3 Ιανουαρίου να αποτιμάται στα 34.000 δολάρια – για να υποχωρήσει κατά 10% την αμέσως επόμενη ημέρα, καθώς αρκετοί ήταν αυτοί που θέλησαν να κατοχυρώσουν τα κέρδη τους.
Προσοχή στις παγίδες
Όλα δείχνουν, λοιπόν, ότι το bitcoin και ο «γαλαξίας των κρυπτονομισμάτων» αποτελούν πεδίο δόξης λαμπρό για τους επενδυτές και κερδοσκόπους, ακόμη και για τα πιο σοβαρά funds που εξετάζουν τρόπους να αυξήσουν τις αποδόσεις τους. Προσοχή, όμως, στις παγίδες. Διότι όπως σημειώνει σε πρόσφατη ανάλυσή του το περιοδικό The Economist, «ο ενθουσιασμός των κερδοσκόπων υποδηλώνει ότι τα κρυπτονομίσματα θα υπολείπονται των υψηλών στόχων των ιδρυτών τους».
Αλλά, βεβαίως, οι γκουρού των αγορών το γνωρίζουν καλά αυτό. Αλίμονο στους αδαείς που ελπίζουν ότι ξαφνικά βρήκαν την κότα που γεννά διαρκώς χρυσά αυγά.
ΗΚίνα θέλει να είναι η πρώτη χώρα που θα εκδώσει κρατικό ψηφιακό νόμισμα και αναμένεται να προκαλέσει αναστάτωση στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Όπως σημειώνει το Bloomberg, το κρυπτογουάν, που μπορεί να βγει στην κυκλοφορία μέσα στο 2020, θα υποστηρίζεται πλήρως από την κεντρική τράπεζα της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο, με την αξία του να προέρχεται από την ικανότητα της κινεζικής κυβέρνησης να επιβάλλει φόρους. Αυτό θα οδηγήσει και άλλες εθνικές αρχές να κατευθυνθούν προς αυτή την ιδέα.
Η Κίνα δεν είναι η μόνη που πειραματίζεται. Γρήγορες και φθηνές διασυνοριακές πληρωμές είναι μια από τις υπηρεσίες που προσφέρει το Quorum της JPMorgan Chase & Co.’s. Μια διαδικτυακή πλατφόρμα που βασίζεται στο ταχύτατο ίντερνετ και η Νομισματική Αρχή της Σιγκαπούρης τρέχουν το Πρόγραμμα Ubin που αποτελεί μια εξερεύνηση του ψηφιακού χρήματος της κεντρικής τράπεζας.
Προς το παρόν λίγα είναι γνωστά για το ψηφιακό γουάν που η Κίνα σχεδιάζει τα πέντε τελευταία χρόνια, ενώ επιτάχυνε τις διαδικασίες μετά την ανακοίνωση του Facebook και του σχεδίου Libra. Πλέον όλα δείχνουν πως είναι έτοιμο να τεθεί σε κυκλοφορία, με το Πεκίνο να σχεδιάζει πως η κάθε ψηφιακή «μάρκα» (σ.σ. token) θα είναι ένα ιδιωτικό blockchain, ένα peer to peer δίκτυο για τον διαμοιρασμό της πληροφορίας και την επικύρωση των συναλλαγών, με την Κρατική Τράπεζα της Κίνας να έχει τον έλεγχο για το ποιος μπορεί να συμμετάσχει.
Το νόμισμα θα παρέχεται μέσω του τραπεζικού συστήματος και θα αντικαταστήσει ένα μέρος από τα μετρητά. Αυτό δεν θα είναι δύσκολο, δεδομένου της διευρυμένης χρήσης των κινεζικών ψηφιακών πορτοφολιών όπως το Alipay και το WeChat Pay.
Το ψηφιακό γουάν θα αλλάξει τον κόσμο
Μπορεί να ξεκινάει από τα χαμηλά, όμως το ψηφιακό γουάν μπορεί να φέρει σημαντικές αλλαγές στην παραδοσιακή τραπεζική. «Δεν είναι περίεργο που για την Κίνα το blockchain και το ψηφιακό νόμισμα του γουάν είναι εθνική στρατηγική προτεραιότητα, σχεδόν όσο σημαντική είναι και η στρατηγική για το Ίντερνετ» σημειώνει ο Γκάουταμ Τσουγκάνι (Gautam Chhugani) , αναλυτής της Sanford C. Bernstein & Co.
Από την αρχή των τραπεζιτών στο Λονδίνο, τον 17ο αιώνα, το πιο κρίσιμο ζήτημα στην τραπεζική ήταν τα λογιστικά βιβλία, που αποτελούσαν αδιάψευστα στοιχεία, τα οποία βοηθούσαν να χτιστεί εμπιστοσύνη στις συναλλαγές. Όταν δυο άτομα θέλουν να πραγματοποιήσουν μια διεθνή συναλλαγή μεταξύ τους είναι αναγκασμένοι να χρησιμοποιήσουν μια σειρά από αλληλοσυνδεόμενους ενδιάμεσους, επειδή δεν υπάρχει λογιστικό βιβλίο που να περιέχει και τους δυο. Τα λογιστικά βιβλία του blockchain δεν έχουν τέτοιες απαιτήσεις.
Ο ένας αντισυμβαλλόμενος δημιουργεί έναν μυστικό κωδικό και τον μοιράζεται στην αποκρυπτογραφημένη του μορφή με το άλλο μέρος της συναλλαγής που χρησιμοποιεί τον κώδικα για να δημιουργήσει ένα ψηφιακό συμβόλαιο για να τον πληρώσει. Το πολύπλοκο και ακριβό δίκτυο των τραπεζών που χρειάζεται να λειτουργεί για τις συναλλαγές γίνεται πλέον περιττό και αλλάζουν εντελώς οι συσχετισμοί σε διεθνείς συναλλαγές ύψους 124 τρισ. δολ. ετησίως.
Το παιχνίδι αλλάζει
Μπορεί όλο αυτό να βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο επίπεδο, αν όμως η τεχνολογία blockchain δείξει ενθαρρυντικά σημάδια στην διαχείριση πολλών συναλλαγών ταυτόχρονα, τότε τα ψηφιακά νομίσματα θα μπορούν να αντικαταστήσουν όχι μόνο τα μετρητά αλλά και τα τραπεζικά αποθεματικά.
Αυτό θα είναι που θα αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού. Τα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών διατηρούνται από τους καταθέτες. Ένα ψηφιακό γουάν, ή το δολάριο Σιγκαπούρης, ή μια ινδική ρουπία, θα μπορούσαν να προσπεράσουν αυτό το σύστημα και να επιτρέψουν σε κάθε κάτοχο του νομίσματος να έχει μια κατάθεση στην κεντρική τράπεζα, πιθανότατα μετατρέποντας το κράτος σε μονοπωλιακό πάροχο του χρήματος στους πελάτες λιανικής. Όπως υπογράμμισε πρόσφατα ο Ογκουστίν Κάρστενς, γενικός διευθυντής της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, «αν η κεντρική τράπεζα γίνει ο παραλήπτης όλων των καταθέσεων, μπορεί να βρεθεί να γίνει και ο δανειστής όλων, επίσης».
Κεντρικές τράπεζες εναντίον εμπορικών τραπεζών
Γιατί όμως οι κεντρικές τράπεζες να θέλουν να υποβαθμίσουν τις εμπορικές τους τράπεζες; Όπως αναφέρει το Bloomberg βλέποντας την Ευρώπη και την Ιαπωνία μπορούμε να διαπιστώσουμε πως τα αρνητικά επιτόκια το κάνουν αυτό ούτως ή άλλως. Οι τράπεζες θέλουν κέρδη επειδή, ενώ η κεντρική τράπεζα τους χρεώνει που κρατάνε χρήματα στις καταθέσεις, δεν μπορούν να μετακυλήσουν αυτά τα αρνητικά επιτόκια στους δικούς τους καταθέτες. Αν η παγκόσμια οικονομία βαλτώσει σε μια μακροχρόνια επιβράδυνση, τα επίσημα ψηφιακά νομίσματα τουλάχιστον θα είναι ένας αποδοτικός τρόπος για νομισματική πολιτική χωρίς να περιλαμβάνονται οι τράπεζες.
Ο άλλος λόγος είναι πως η τεχνολογική πρόοδος κάνει το παρόν καθεστώς να μην νιώθει σίγουρο για το μέλλον. Δεν είναι τυχαίο πως η Κίνα επέσπευσε το δικό της εθνικό κρυπτονόμισμα μετά την ανακοίνωση από το Facebook για το δικό του ψηφιακό νόμισμα, το Libra, που προωθείται ως εναλλακτικό δολάριο. Προς το παρόν πάντως η έμπνευση του Facebook βλέπει την πόρτα να κλείνει από τις ρυθμιστικές Αρχές.
Όμως μια νέα τάση δημιουργείται, καθώς αυξάνεται η ζήτηση για ψηφιακές μάρκες (token) που μπορούν να γίνουν αποδεκτές σε όλες τις χώρες, έχουν σταθερή αξία έναντι των καλαθιών αγορών σε εθνικά νομίσματα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο παγκόσμιο εμπόριο και τις επενδύσεις.
Οι αλλαγές δεν θα τελειώσουν με τραπεζικές και νομισματικές συμφωνίες. Οι συναλλαγές με ψηφιακές μάρκες θα πραγματοποιούνται με ψευδώνυμα. Αν η κεντρική τράπεζα θέλει να δει ποιος ξοδεύει τι και που, θα μπορεί. Η ανωνυμία εξαφανίζεται μαζί με τα μετρητά. Κάτι το οποίο θα κάνει πολύ δύσκολο το ξέπλυμα χρήματος, αλλά επίσης θα μπορεί να μετατραπεί και σε όπλο εναντίον του πολιτικού ακτιβισμού. Την ίδια στιγμή, το νόμισμα σαν όπλο εξωτερικής πολιτικής χάνει μέρος της δυναμικής του.
Κράτη «παρίες» θα «λαχταρούν» κρυπτονομίσματα στα οποία θα μπορούν να έχουν πρόσβαση, παρακάμπτοντας τις τράπεζες που μπορεί να φοβούνται τις δυτικές κυρώσεις. Όπως επισημαίνει ο οικονομολόγος από το Χάρβαρντ Κένεθ Ρόγκοφ (Kenneth Rogoff) η τεχνολογία «είναι στο όριο να αναστατώσει την ικανότητα της Αμερικής να διευρύνει την πίστη στο νόμισμα της, με στόχο την επιδίωξη των ευρύτερων εθνικών συμφερόντων της».
