Η μελέτη και το το τεστ αν έχετε θηλυκό ή αρσενικό εγκέφαλο
σκέφτονται και αντιδρούν τα δύο φύλα, και μια νέα έρευνα έρχεται να επιβεβαιώσει πως άνδρες και γυναίκες όντως επεξεργάζονται διαφορετικά τα συναισθήματα.
Oι άνδρες, λοιπόν, όχι μόνο αντιδρούν λιγότερο έντονα σε "συναισθηματικές εικόνες" από ότι οι γυναίκες, αλλά αδυνατούν να τις ανακαλέσουν με ακρίβεια, σε σχέση με το αντίθετο φύλο. Οι διαφορές αυτές μπορούν να αποδοθούν στον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο επεξεργάζεται ο αρσενικός και ο θηλυκός εγκέφαλος τις πληροφορίες.
Ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Βασιλείας έδειξαν σε άνδρες και γυναίκες εικόνες με θετικό, αρνητικό και ουδέτερο συναισθηματικό περιεχόμενο και τους ζήτησαν να κατατάξουν τις αντιδράσεις τους. Στο ουδέτερο περιεχόμενο δεν υπήρχαν διαφοροποιήσεις. Ωστόσο, οι γυναίκες βρέθηκαν πιο ευσυγκίνητες στις θετικές και αρνητικές εικόνες. Οι μεγαλύτερες αποκλίσεις παρατηρήθηκαν στην απόκριση ως προς τα αρνητικά συναισθήματα τα οποία κυρίευσαν περισσότερο τα θηλυκά υποκείμενα.
Σε επόμενο τεστ μνήμης που διεξήγαγαν οι Ελβετοί ερευνητές σε 3.398 συμμετέχοντες, οι γυναίκες βρέθηκαν να θυμούνται με μεγαλύτερη ευκολία συναισθηματικές εικόνες, ειδικά εκείνες που είχαν θεωρήσει ότι είχαν θετικό αντίκτυπο στην ψυχολογία τους.
"Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι οι διαφορές στην επεξεργασία των συναισθημάτων και στη μνήμη, που βασίζονται στο διαφορετικό φύλο, οφείλονται σε διαφορετικούς εγκεφαλικούς μηχανισμούς" εξηγεί η επικεφαλής της έρευνας, Δρ. Ανέτ Μίλνικ. Τα ευρήματα της έρευνας μπορούν να συνδεθούν και με το γεγονός ότι οι γυναίκες παραδοσιακά τα πηγαίνουν καλύτερα στις δοκιμασίες μνήμης.
Οι πράσινες κηλίδες είναι περιοχές του εγκεφάλου στις οποίες παρατηρείται αυξημένη δραστηριότητα όταν οι γυναίκες βλέπουν εικόνες με συναισθηματικό περιεχόμενο
Με τη βοήθεια της Λειτουργικής Απεικόνισης Μαγνητικού Συντονισμού (fMRI), μιας μεθόδου νευροαπεικόνισης που έγινε σε 696 υποκείμενα, οι ερευνητές συνέδεσαν την ισχυρότερη επίδραση που άσκησαν οι αρνητικές εικόνες στον γυναικείο ψυχισμό με αυξημένη δραστηριότητα στις κινητικές περιοχές του εγκεφάλου. "Αυτό ενισχύει τη γενική πεποίθηση ότι οι γυναίκες εκφράζονται συναισθηματικά περισσότερο από ότι οι άνδρες" σημειώνει η Δρ. Κλάρα Σπάλεκ, επικεφαλής συντάκτρια της έρευνας.
Η μελέτη αποτελεί μέρος ενός ερευνητικού προγράμματος του ελβετικού πανεπιστημίου που επιβλέπουν οι καθηγητές Ντομινίκ ντεΚερβέν και Ανδρέας Παπασωτηρόπουλος. Το πρόγραμμα επιχειρεί να προσεγγίσει τους νευρωνικούς και μοριακούς μηχανισμούς της ανθρώπινης μνήμης και να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις.
Κάντε το παρακάτω τεστ για να διαπιστώσετε αν στο κεφάλι σας κυριαρχεί η αρσενική ή η θηλυκή πλευρά του εαυτού σας.
1. Ενώστε τις δυο παλάμες σας μπροστά σας και μπλέξτε τα δάχτυλά σας. Ποιος αντίχειρας είναι από πάνω;α. Ο αριστερός
β. Ο δεξιός
2. Ποια διάθεση περιγράφει αυτό που σκέφτεται ο άνθρωπος στη φωτογραφία;α. Ανησυχία
β. Αμφιβολία
γ. Παιχνιδιάρικη
δ. Έκπληξη
3. Ποια διάθεση περιγράφει αυτό που σκέφτεται ο άνθρωπος στη φωτογραφία;α. Ευτυχία
β. Ενοχή
γ. Παιχνιδιάρικη
δ. Ανησυχία
β. Ενοχή
γ. Παιχνιδιάρικη
δ. Ανησυχία
4. Είναι ο παράμεσος μεγαλύτερος από τον δείκτη σας;α. Ναι (o παράμεσος είναι μεγαλύτερος από τον δείκτη)
β. Οχι (ο παράμεσος είναι μικρότερος από τον δείκτη)
Τα αποτελέσματα
1. Στην πρώτη ερώτηση, αν είστε άνδρας, είναι πιο πιθανό να απαντήσατε αριστερά. Αν είστε γυναίκα το πιο πιθανό είναι να απαντήσατε δεξιά.
Ωστόσο, τίποτα δεν είναι απόλυτο. Αν ο δεξιός σας αντίχειρας είναι από πάνω, σημαίνει ότι η θηλυκή πλευρά του εαυτού σας είναι κυρίαρχη. Αν ο αριστερός αντίχειρας είναι στην κορυφή, η αρσενική πλευρά του εγκεφάλου σας είναι η κυρίαρχη.
Στη δεύτερη ερώτηση, η σωστή απάντηση είναι «αμφιβολία»
Στην τρίτη ερώτηση, η σωστή απάντηση είναι «ανησυχία».
Αν απαντήσατε σωστά στο 2 και το 3, έχετε αρσενικό εγκέφαλο. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτές οι απαντήσεις δείχνουν σε τι ποσοστό τεστοστερόνης είχατε εκτεθεί, ενώ βρισκόσασταν στη μήτρα της μητέρας σας.
Η μεγαλύτερη παράμεσος είναι χαρακτηριστικό αρσενικού εγκεφάλου, ενώ η μικρότερη θηλυκού.
Εξήγηση του Τεστ
Καθίστε και χαλαρώστε. Μετά, χωρίς να το πολυσκεφτείτε, πλέξτε τα δάχτυλα των χεριών σας, ώστε να κοιτάνε προς τα μπροστά. Ποιος αντίχειρας είναι από επάνω; Ο δεξιός ή ο αριστερός; Αν είστε άνδρας, το πιθανότερο είναι να πρόκειται για τον αριστερό, αν είστε γυναίκα για τον δεξιό. Στη συνέχεια, ξεμπλέξτε τα χέρια σας και κοιτάξτε προσεκτικά τα δάχτυλά σας. Στους άνδρες συνήθως ο παράμεσος είναι μακρύτερος από τον δείκτη, ενώ στις γυναίκες το συνηθισμένο είναι να έχουν παρόμοιο μήκος. Κάπως έτσι τα δάχτυλά μας μπορούν να μας δώσουν μία πρώτη απάντηση για το αν έχουμε ανδρικό ή γυναικείο εγκέφαλο.
Όλοι έχουμε διαφορές, άλλες ικανότητες, άλλα ταλέντα, άλλες κλίσεις, κάποια από αυτά έχουν να κάνουν με το αν είμαστε άνδρες ή γυναίκες. Για παράδειγμα, οι άνδρες παθιάζονται με τα αυτοκίνητα, ενώ οι γυναίκες έχουν την ικανότητα να κατανοούν και να συμπάσχουν με τους άλλους. Φταίει όμως άραγε ο τρόπος που είμαστε φτιαγμένοι ή έχει μόνο να κάνει με τον τρόπο που μας αντιμετωπίζει η κοινωνία και οι γύρω μας, γνωρίζοντας εκ των προτέρων το φύλο μας;
Οι διαφορές αυτές μπορεί να φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι θα μπορούσαν να αφορούν μόνο βιβλία αυτοβοήθειας και περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας, αλλά οι διαφορές του φύλου, όπως τις ονομάζουν οι επιστήμονες που τις μελετάνε, έχουν τελικά μεγάλη επιστημονική, αλλά και πρακτική σημασία.
Ο καθηγητής Baron-Cohen από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, που εμπνεύστηκε το τεστ με τα δάχτυλα, βασίστηκε στην επιστημονική θεωρία ότι οι ορμόνες της μητέρας στη διάρκεια της κύησης παίζουν μεγάλο ρόλο στη δημιουργία ενός αρσενικού ή θηλυκού εγκεφάλου.
β. Οχι (ο παράμεσος είναι μικρότερος από τον δείκτη)
Τα αποτελέσματα
1. Στην πρώτη ερώτηση, αν είστε άνδρας, είναι πιο πιθανό να απαντήσατε αριστερά. Αν είστε γυναίκα το πιο πιθανό είναι να απαντήσατε δεξιά.
Ωστόσο, τίποτα δεν είναι απόλυτο. Αν ο δεξιός σας αντίχειρας είναι από πάνω, σημαίνει ότι η θηλυκή πλευρά του εαυτού σας είναι κυρίαρχη. Αν ο αριστερός αντίχειρας είναι στην κορυφή, η αρσενική πλευρά του εγκεφάλου σας είναι η κυρίαρχη.
Στη δεύτερη ερώτηση, η σωστή απάντηση είναι «αμφιβολία»
Στην τρίτη ερώτηση, η σωστή απάντηση είναι «ανησυχία».
Αν απαντήσατε σωστά στο 2 και το 3, έχετε αρσενικό εγκέφαλο. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτές οι απαντήσεις δείχνουν σε τι ποσοστό τεστοστερόνης είχατε εκτεθεί, ενώ βρισκόσασταν στη μήτρα της μητέρας σας.
Η μεγαλύτερη παράμεσος είναι χαρακτηριστικό αρσενικού εγκεφάλου, ενώ η μικρότερη θηλυκού.
Εξήγηση του Τεστ
Καθίστε και χαλαρώστε. Μετά, χωρίς να το πολυσκεφτείτε, πλέξτε τα δάχτυλα των χεριών σας, ώστε να κοιτάνε προς τα μπροστά. Ποιος αντίχειρας είναι από επάνω; Ο δεξιός ή ο αριστερός; Αν είστε άνδρας, το πιθανότερο είναι να πρόκειται για τον αριστερό, αν είστε γυναίκα για τον δεξιό. Στη συνέχεια, ξεμπλέξτε τα χέρια σας και κοιτάξτε προσεκτικά τα δάχτυλά σας. Στους άνδρες συνήθως ο παράμεσος είναι μακρύτερος από τον δείκτη, ενώ στις γυναίκες το συνηθισμένο είναι να έχουν παρόμοιο μήκος. Κάπως έτσι τα δάχτυλά μας μπορούν να μας δώσουν μία πρώτη απάντηση για το αν έχουμε ανδρικό ή γυναικείο εγκέφαλο.
Όλοι έχουμε διαφορές, άλλες ικανότητες, άλλα ταλέντα, άλλες κλίσεις, κάποια από αυτά έχουν να κάνουν με το αν είμαστε άνδρες ή γυναίκες. Για παράδειγμα, οι άνδρες παθιάζονται με τα αυτοκίνητα, ενώ οι γυναίκες έχουν την ικανότητα να κατανοούν και να συμπάσχουν με τους άλλους. Φταίει όμως άραγε ο τρόπος που είμαστε φτιαγμένοι ή έχει μόνο να κάνει με τον τρόπο που μας αντιμετωπίζει η κοινωνία και οι γύρω μας, γνωρίζοντας εκ των προτέρων το φύλο μας;
Οι διαφορές αυτές μπορεί να φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι θα μπορούσαν να αφορούν μόνο βιβλία αυτοβοήθειας και περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας, αλλά οι διαφορές του φύλου, όπως τις ονομάζουν οι επιστήμονες που τις μελετάνε, έχουν τελικά μεγάλη επιστημονική, αλλά και πρακτική σημασία.
Ο καθηγητής Baron-Cohen από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, που εμπνεύστηκε το τεστ με τα δάχτυλα, βασίστηκε στην επιστημονική θεωρία ότι οι ορμόνες της μητέρας στη διάρκεια της κύησης παίζουν μεγάλο ρόλο στη δημιουργία ενός αρσενικού ή θηλυκού εγκεφάλου.
Για παράδειγμα, μεγάλο ρόλο παίζει η τεστοστερόνη, καθώς εικάζεται ότι περισσότερη τεστοστερόνη στην εγκυμοσύνη οδηγεί σε αρσενικό εγκέφαλο. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε, ότι ο μακρύτερος παράμεσος σε σχέση με τον δείκτη σημαίνει –σύμφωνα με τις έρευνες– υψηλή τεστοστερόνη. Έτσι, λοιπόν, εξηγείται και το τεστ των δαχτύλων, που φιλοδοξεί να καθορίσει το φύλο του εγκεφάλου μας.
Ποια είναι, όμως, η αξία της μελέτης των διαφορών του φύλου;
Ποια είναι, όμως, η αξία της μελέτης των διαφορών του φύλου;
Είναι κάτι περισσότερο από το να εξηγήσουμε το γιατί οι άνδρες δυσκολεύονται να θυμηθούν ακόμα και τα γενέθλια των παιδιών τους ή γιατί υπάρχουν λιγότερες γυναίκες που συμμετέχουν σε αγώνες με βελάκια.
Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες, συνειδητοποιώντας πόσο πολλές και ποιες διαφορές έχουν οι άνδρες από τις γυναίκες, αρχίζουν να τους αντιμετωπίζουν διαφορετικά και πιο εξατομικευμένα όσον αφορά την ιατρική ή την ιατροφαρμακευτική τους θεραπεία.
Για παράδειγμα, οι ειδικοί έχουν παρατηρήσει ότι οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν διαφορετική αντοχή στον πόνο και ότι ανάλογα με το φύλο του κάθε ασθενή η απάντηση στα παυσίπονα είναι διαφορετική. Βασισμένοι σε αυτήν τη διαπίστωση, δεν είναι μακριά η στιγμή που οι επιστήμονες θα δημιουργήσουν φάρμακα που θα απευθύνονται μόνο σε άνδρες ή μόνο σε γυναίκες.
Ειδικότερα, η έρευνα η οποία δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), με επικεφαλής την καθηγήτρια νευροεπιστήμης από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, Daphna Joel, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ιδέα ότι οι άνθρωποι έχουν είτε θηλυκό είτε αρσενικό εγκέφαλο είναι λανθασμένη.
Αντί αυτού, σύμφωνα με τους ερευνητές πίσω από τη μελέτη, όλοι οι άνθρωποι έχουμε έναν εγκέφαλο "λίγο από όλα", ο οποίος μοιάζει με "μωσαϊκό", φτιαγμένο τόσο από γυναικεία όσο και από ανδρικά χαρακτηριστικά, αλλά και από χαρακτηριστικά τα οποία είναι κοινά και στα δύο φύλα.
Η μελέτη
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις σαρώσεις εγκεφάλων 1400 ανθρώπων, ανδρών και γυναικών, στις οποίες καταγράφηκαν κάποια χαρακτηριστικά των εγκεφάλων, όπως η ποσότητα της φαιάς και λευκής ουσίας, ο αριθμός των νευρωνικών συνδέσεων, το πάχος του ιστού και άλλα, εστιάζοντας περισσότερο στην ανατομία των εγκεφάλων και όχι στον τρόπο που λειτουργούν.
Αν και αρκετές περιοχές του εγκεφάλου έμοιαζαν στα δύο φύλα, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε εκείνες που είχαν τις μεγαλύτερες διαφορές, για να εντοπίσουν πόσο αυτές οι περιοχές προσεγγίζουν το "γυναικείο άκρο" και πόσο το "ανδρικό άκρο", ώστε να καταγράψουν τη συχνότητα εμφάνισης "γυναικείων" και "ανδρικών" εγκεφάλων.
Η ομάδα της Joel διαπίστωσε ότι οι εγκέφαλοι των οποίων όλες οι περιοχές ήταν αποκλειστικά "αρσενικές" ή "θηλυκές" ήταν από το 0 έως το 8% του δείγματος, ενώ οι εγκέφαλοι με χαρακτηριστικά και από τα δύο φύλα παρουσιάζονταν σε συχνότητα 23 με 53%.
"Να κοιτάξουμε πέρα από το φύλο"
Με άλλα λόγια, υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά τα οποία είναι πιο κοινά στις γυναίκες και κάποια που είναι πιο κοινά στους άνδρες, ενώ υπάρχουν και αυτά τα χαρακτηριστικά που είναι κοινά και στα δύο φύλα. Στην πραγματικότητα, οι εγκέφαλοι λειτουργούν εξαιρετικά σπάνια μόνο με βάση τα ανδρικά ή γυναικεία χαρακτηριστικά.
“Αυτό που δείξαμε είναι ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να είσαι αρσενικό ή θηλυκό, όχι μόνο ένας -και οι περισσότεροι από αυτούς τους τρόπους είναι αλληλοεπικαλυπτόμενοι", δήλωσε η Joel. "Το φύλο επηρεάζει τον εγκέφαλο, αλλά ο τρόπος που τον επηρεάζει δεν βασίζεται στην ανατομία του. [...] Για αυτό μπορεί να είμαστε αρρενωποί σε ένα χαρακτηριστικό και θηλυπρεπείς σε ένα άλλο".
Σύμφωνα με τη Joel, η μελέτη της πρέπει να ωθήσει την κοινωνία να σκεφτεί πέρα από το φύλο ενός ανθρώπου. “Χωρίζουμε τα αγόρια από τα κορίτσια, τις γυναίκες από τους άνδρες όλη την ώρα. Αυτό είναι λάθος όχι μόνο πολιτικά αλλά και επιστημονικά. [...] Πρέπει να αντιμετωπίζουμε τον καθένα αναλόγως του τι είναι και όχι με βάση τη μορφή των γεννητικών του οργάνων”, είπε.
Επιφυλάξεις και αμφιβολίες
Άλλα μέλη της επιστημονικής κοινότητας σημειώνουν ότι η νέα έρευνα δεν εντόπισε κάτι που προκαλεί τόσο μεγάλη έκπληξη, καθώς και ότι χρειάζονται επιβεβαιωτικές μελέτες για να καταλήξουν σε πιο ασφαλή συμπεράσματα.
Η Heidi Johansen-Berg, καθηγήτρια νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, είπε ότι πράγματι, δεν μπορεί κανείς να κατηγοριοποιήσει τους εγκεφάλους ως απολύτως αρσενικούς ή θηλυκούς. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι έρευνες έχουν δείξει, επίσης, ότι με βάση τα γνωστά "γυναικεία" και "ανδρικά" χαρακτηριστικά, μπορεί κανείς να κοιτάξει έναν εγκέφαλο και να προβλέψει αν ανήκει σε άνδρα ή σε γυναίκα.
Από την άλλη, ο Michael Bloomfield από το University College London, δήλωσε ότι χρειάζεται καλύτερη κατανόηση των ομοιοτήτων και των διαφορών της εγκεφαλικής δομής των φύλων, καθώς ξέρουμε ότι πολλές ψυχικές ασθένειες είναι πιο κοινές στο ένα φύλο, αλλά δεν γνωρίζουμε γιατί. Η κατανόηση της αιτίας και των βιολογικών μηχανισμών πίσω από αυτήν, θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερες θεραπείες.
