Διεθνής Ημέρα για την Αντιμετώπιση της Ρητορικής Μίσους, 2025
Η 18η Ιουνίου επιλέχθηκε για να τιμηθεί η έναρξη του σχεδίου δράσης του ΟΗΕ για τη ρητορική μίσους, την ημέρα αυτή του 2019. Η δράση αυτή του διεθνούς οργανισμού εκπονήθηκε και δρομολογήθηκε για να ανταποκριθεί στις ανησυχητικές τάσεις αύξησης του βίαιου μισογυνισμού, του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας, της ξενοφοβίας, του μίσους για τους Μουσουλμάνους και του αντισημιτισμού σε όλο τον κόσμο. Κύριος στόχος του είναι η αντιμετώπιση και η καταπολέμηση της ρητορικής μίσους σε όλα τα επίπεδα.
Η ρητορική μίσους δεν είναι μια έννοια νομικά προσδιορισμένη και αποδεκτή διεθνώς, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη διαμάχη σχετικά με τον ορισμό της. Σύμφωνα με το λεξικό του Κέμπριτζ, η ρητορική μίσους είναι «ο δημόσιος λόγος που εκφράζει μίσος ή ενθαρρύνει τη βία προς ένα άτομο ή μια ομάδα με βάση ένα χαρακτηριστικό όπως η φυλή, η θρησκεία, το φύλο ή ο σεξουαλικός προσανατολισμός». Ο ΟΗΕ την ορίζει ως «κάθε είδους επικοινωνία με προφορικό ή γραπτό λόγο ή συμπεριφορά, που επιτίθεται ή χρησιμοποιεί υποτιμητική ή προκατειλημμένη γλώσσα με αναφορά σε ένα άτομο ή μια ομάδα με βάση αυτό που είναι».
Με άλλα λόγια, η ρητορική μίσους είναι μια επίθεση εναντίον ενός ατόμου ή μιας ομάδας ανθρώπων με βάση έναν ή περισσότερους παράγοντες της ταυτότητάς τους, όπως η καταγωγή, η εθνικότητα, η ταυτότητα φύλου, η γλώσσα, η εθνικότητα, η φυλή, η θρησκεία, ο σεξουαλικός προσανατολισμός, το χρώμα του δέρματος κ.λ.π. Αντανάκλαση της προκατάληψης και της ξενοφοβίας, η ρητορική μίσους προκαλεί σημαντική συναισθηματική και ψυχολογική βλάβη στους ανθρώπους που πλήττονται από αυτήν και για τον λόγο αυτό ποινικοποιείται σε πολλές χώρες.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η ρητορική μίσους έχει αυξηθεί τον τελευταίο καιρό, επηρεάζοντας τις κοινωνίες στο σύνολό τους. Έχει τη δυνατότητα να υπονομεύσει την ανοχή και να υποκινήσει τη βία. Οι άνθρωποι είχαν επίγνωση των καταστροφικών επιπτώσεων της ρητορικής μίσους εδώ και πολύ καιρό, αλλά οι νέες τεχνολογίες επικοινωνίας επιτρέπουν την εξάπλωσή της σαν πυρκαγιά, μετατρέποντας τη ρητορική μίσους σε εργαλείο που χρησιμοποιείται για τη διάδοση διχαστικών ιδεολογιών.
Ορισμένοι υπερασπίζονται το δικαίωμά τους να χρησιμοποιούν ρητορική μίσους επικαλούμενοι την ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης. Ωστόσο, η ελευθερία ενός ατόμου τελειώνει εκεί που αρχίζει η ελευθερία ενός άλλου ατόμου. Όταν κάποιος οπλοποιεί το δικαίωμά του στην ελευθερία του λόγου χρησιμοποιώντας την για να βλάψει άλλους και να παραβιάσει τα θεμελιώδη δικαιώματά τους, πρέπει να τον σταματήσουμε προτού η ρητορική μίσους καταλήξει σε εγκλήματα μίσους.
Όταν η ρητορική μίσους αντιμετωπίζεται με σιωπή, η οποία δείχνει αδιαφορία ή ακόμη και αποδοχή, μπορεί να οδηγήσει σε σωματική βία και τρομοκρατικές ενέργειες. Σε πολλά από τα φρικαλέα εγκλήματα της σύγχρονης εποχής, συμπεριλαμβανομένης της γενοκτονίας, προηγήθηκε η ρητορική μίσους που απευθυνόταν σε ορισμένες ομάδες ανθρώπων, η οποία είχε θέσει τα θεμέλια για τη βία και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
