Πώς μας επηρεάζει η υπερανάλυση; - Γιατί ορισμένοι άνθρωποι υπεραναλύουν συγκεκριμένες καταστάσεις;

👉Η σκέψη είναι κομμάτι της ανθρώπινης φύσης μας και μας βοηθά να πάρουμε αποφάσεις ή να αξιολογήσουμε κάθε κατάσταση που προκύπτει, όμως η υπερανάλυση αναφέρεται στο όταν σκεφτόμαστε κάτι πολύ ή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όλοι μας έχουμε βιώσει καταστάσεις που μας προκαλούν ανησυχία ή στρες. Αλλά μερικοί άνθρωποι δεν μπορούν να ελέγξουν την ανησυχία τους. Ανησυχούν για το μέλλον , δημιουργούν καταστροφολογικά σενάρια στο μυαλό τους, αναμασούν όσα συνέβησαν στο παρελθόν, και η ζωή τους κατακλύζεται από “πρέπει”. Ανησυχούν για όσα σκέφτονται οι άλλοι για αυτούς ή ενισχύουν την αρνητική συζήτηση με τον εαυτό τους.

Η υπερβολική σκέψη για μια δύσκολη απόφαση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Όταν επαναλαμβάνετε όλες τις επιλογές στο μυαλό σας τότε μπορεί να παραλύσετε από την πολλή ανάλυση, και να φοβάστε μήπως πάρετε λάθος απόφαση, για αυτό δεν κάνετε τίποτα. Αλλά μια κακή επιλογή είναι καλύτερη από το να μην αποφασίζετε τίποτα.

Όταν κάποιος υπεραναλύει καταστάσεις προφανώς έχει περάσει πολλές νύχτες άυπνος καθώς ο εγκέφαλός του τρέχει συνεχώς σε σκέψεις. Η υπερβολική σκέψη αυξάνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης, εντείνει το στρες και θολώνει την κρίση.

Η υπερβολική σκέψη είναι πολύ εύκολο να συμβεί αλλά πολύ δύσκολο να την περιορίσουμε. Είναι μια συνήθεια να σκεφτόμαστε πολύ το οτιδήποτε. Συχνά η υπερβολική σκέψη συνοδεύεται από υπερανάλυση. Ίσως να έχετε καταλήξει σε ένα συμπέρασμα και τελικά να πάρετε μια απόφαση για κάτι. Ωστόσο σκέφτεστε συνεχώς την απόφασή σας. Συνεχώς έχετε άσχημες σκέψεις που επιδεινώνονται από την ανησυχία σας, και σκέφτεστε τόσο πολύ τα πράγματα που δεν μπορείτε να πάρετε μια απόφαση.

Τελικά ξοδεύετε ώρες από τη ζωή σας για τα πιο απλά πράγματα και δεν μπορείτε να πάρετε μια απόφαση. Πολλές φορές η σκέψη και η ανάλυση πριν από μια απόφαση είναι βοηθητικές αλλά όταν γίνονται υπερβολικές έχουν αρνητική επίδραση στη ζωή σας.

Μπορεί να δυσκολεύεστε να βρείτε μια λύση σε ένα απλό πρόβλημα, να αγχώνεστε από τις σκέψεις σας και να έχετε ιδεοληψίες που σας ρίχνουν την διάθεση.

Γιατί σκεφτόμαστε υπερβολικά;

Συχνά η υπερβολική σκέψη είναι προϊόν του άγχους ή της κατάθλιψης. Αν αυτό συμβαίνει, ίσως να χρειάζεστε θεραπεία για το άγχος ή την κατάθλιψη για να μειώσετε την υπερβολική σκέψη. Ίσως να σκέφτεστε υπερβολικά όταν πρόκειται να πάρετε μια σημαντική απόφαση για τη ζωή σας ή να αντιμετωπίσετε τις ανασφάλειες σας.

Σημάδια που δείχνουν ότι σκέφτεστε υπερβολικά

Είναι δύσκολο κάποιος να διακρίνει αν σκέφτεται υπερβολικά ή εάν με αυτό τον τρόπο κάνει τη ζωή του πιο δύσκολη. Μερικά σημάδια που δείχνουν ότι σκέφτεστε υπερβολικά είναι:

Υπεραναλύετε τα πάντα: αναλύετε το κάθε πιθανό σενάριο πριν πάρετε μια απόφαση. Οι σκέψεις συνεχώς τρέχουν και δεν έχετε τον έλεγχο.
Δεν κοιμάστε καλά: η υπερβολική σκέψη επηρεάζει τον ύπνο σας, για αυτό πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν αϋπνία. Μπορεί να δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε και το μυαλό σας να είναι κολλημένο σε όσα πρέπει να κάνετε την επόμενη ημέρα.
Έχετε συχνά πονοκεφάλους: οι πονοκέφαλοι παρατηρούνται συχνά σε ανθρώπους που σκέφτονται υπερβολικά και αναμασούν τις σκέψεις τους. Προκύπτουν από την μυϊκή ένταση και το συνεχές στρες μπορεί να προκαλέσει ημικρανίες.

Γιατί η υπερβολική σκέψη μας κάνει κακό;

Η υπερβολική σκέψη μπορεί να επηρεάσει την ζωή σας με πολλούς τρόπους. Μπορεί να σας προκαλεί άγχος, ανησυχία, να δυσκολεύεστε να λύσετε απλά θέματα και να μην μπορείτε να πάρετε μια απόφαση.

Η υπερβολική σκέψη μπορεί να επιδεινώσει κάποια ψυχική διαταραχή

Η υπερβολική σκέψη μπορεί να επιδεινώσει κάποια υπάρχουσα ψυχική διαταραχή. Αν έχετε άγχος η υπερβολική σκέψη κάνει τα πράγματα χειρότερα. Με τη σειρά του το άγχος εντείνει την υπερβολική σκέψη και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.

Η υπερβολική σκέψη αυξάνει την κορτιζόλη

Η λήψη αποφάσεων είναι πολύ πιο δύσκολη όταν σκέφτεστε υπερβολικά. Αναλύετε τα πάντα σε υπερβολικό βαθμό και απομακρύνεστε από την πραγματικότητα. Έτσι τα απλά θέματα της καθημερινότητας φαίνονται αδύνατα. Με αυτό τον τρόπο αυξάνονται τα επίπεδα της κορτιζόλης και ενεργοποιείται ο μηχανισμός “πάλης ή φυγής” στο σώμα. Οι αλλαγές στα επίπεδα της κορτιζόλης μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αλλαγές στη διάθεση, αύξηση του βάρους και καρδιαγγειακά νοσήματα.

Επηρεάζει τον ύπνο

Το άγχος μπορεί να σας κρατήσει ξύπνιους τη νύχτα. Αυτό ακριβώς συμβαίνει όταν όλη την ημέρα σκέφτεστε υπερβολικά. Δεν κοιμάστε καλά το βράδυ και δεν μπορείτε να χαλαρώσετε μέσα στην ημέρα.

Τρόποι αντιμετώπισης της υπερβολικής σκέψης

Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται γιατί σκέφτονται υπερβολικά και ποτέ δεν έχουν μια απάντηση. Αλλά το στρες και η ανησυχία είναι συναισθήματα και μπορείτε να ελέγξετε τα συναισθήματά σας. Αφήστε το φόβο να γίνει σύμβουλος και όχι φυλακή. Αντιμετωπίστε τους φόβους σας για να τους ξεπεράσετε.

1. Αντιμετωπίστε την ιστορία της ζωής σας

Όλοι έχουμε μια ιστορία ζωής. Το ερώτημα είναι αν αυτή η ιστορία σας ενδυναμώνει ή σας κρατά πίσω. Η ιστορία που λέμε στον εαυτό μας αντικατοπτρίζει αυτό που είμαστε και επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής μας. Οι άνθρωποι που σκέφτονται υπερβολικά λένε συχνά στον εαυτό τους ότι απλά ανησυχούν παραπάνω από τους άλλους. Όμως αυτή η ιστορία σας κρατά πίσω και θα δείτε μεγάλη διαφορά αν σκεφτείτε το “γιατί” σκέφτεστε υπερβολικά. Για να ξεπεράσετε τις περιοριστικές σας πεποιθήσεις είναι ανάγκη να τις αναγνωρίσετε. Στη συνέχεια μπορείτε όταν πιάνετε τον εαυτό σας να λέει την αρνητική ιστορία να την αντικαταστήσετε με μια πιο θετική. Από τη στιγμή που θα αλλάξετε την ιστορία σας, θα αλλάξετε τη ζωή σας.

2. Αφήστε πίσω σας το παρελθόν

Οι άνθρωποι που σκέφτονται υπερβολικά επικεντρώνονται στο παρελθόν, σπαταλούν την ενέργειά τους για να σκέφτονται “τι θα συνέβαινε εάν” και τα “πρέπει”. Αυτοί που κατανοούν πως να σταματήσουν την υπερβολική σκέψη γνωρίζουν ότι το παρελθόν δεν αλλάζει. Το μόνο πράγμα που μπορείτε να αλλάξετε είναι η σημασία που δίνετε σε αυτό. Το να αφήσετε πίσω σας το παρελθόν σημαίνει ότι δεν αφήνετε τα λάθη σας να ελέγχουν τις μελλοντικές σας αποφάσεις και δεν αφήνετε όλα τα άσχημα που συνέβησαν να ελέγχουν τα συναισθήματά σας. Συγχωρείτε τους άλλους και απελευθερώνετε το θυμό σας. Είναι ένας από τους πιο σημαντικούς τρόπους για να αλλάξετε την ιστορία σας.

3. Ελέγξτε τα συναισθήματα σας

Το να ζείτε στην παρούσα στιγμή δεν σημαίνει ότι πρέπει να θάψετε βαθιά μέσα σας όλα τα αρνητικά συναισθήματα. Για να ελέγχετε τα συναισθήματά σας, είναι ανάγκη να τα κατανοείτε και να αναγνωρίζετε τις ρίζες τους. Όταν νιώθετε ανησυχία, ψάξτε πιο βαθιά. Συχνά υπάρχουν κάποιοι φόβοι, όπως όταν νιώθετε ότι δεν έχετε τον έλεγχο στη ζωή σας ή δεν προχωράτε με τον τρόπο που θα θέλατε. Όταν γνωρίζετε τη ρίζα της υπερβολικής σκέψης μπορείτε να την σταματήσετε πριν ξεκινήσει.

4. Ζήστε το παρόν

Το να ζείτε στην παρούσα στιγμή είναι το κλειδί για να σταματήσετε να σκέφτεστε υπερβολικά. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να κλείσουν έναν διακόπτη και να το κάνουν αυτό. Μπορείτε όμως να πάρετε τον έλεγχο του μυαλού σας και να σταματήσετε τα αρνητικά συναισθήματα. Αναγνωρίστε την υπερβολική σκέψη πριν σας κατακλύσει και πάρτε ένα λεπτό για να ηρεμήσετε. Αναπνεύστε και συγκεντρωθείτε στη στιγμή. Τι ακούτε; Τι βλέπετε; Για ποια πράγματα είστε ευγνώμονες; Η συνειδητότητα παίζει σημαντικό ρόλο. Εξασκηθείτε καθημερινά στο διαλογισμό και έτσι θα εκπαιδεύσετε τον εγκέφαλο σας να ζει τη στιγμή. Με τον καιρό αυτό θα γίνεται φυσικά.

5. Αναγνωρίστε την διαφορά ανάμεσα στο φόβο και στο ένστικτο

Οι άνθρωποι που σκέφτονται υπερβολικά δεν μπορούν να διαχωρίσουν το φόβο του να κάνουν λάθος, ο οποίος οδηγεί σε υπερβολική σκέψη ώστε να μην μπορούν να πάρουν μια απόφαση, και στο βαθύ συναίσθημα ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά. Αν γνωρίζετε ότι ο φόβος ή το ένστικτο καθοδηγούν τη συμπεριφορά σας αυτό θα σας βοηθήσει να κάνετε τα κατάλληλα βήματα. Συνδεθείτε με το σώμα σας, πάρτε μερικές βαθιές αναπνοές και νιώστε ποια είναι η σωστή απόφαση, μπορείτε να αποκρυπτογραφήσετε αν ο φόβος ή το ένστικτο σας παίζουν ρόλο ή επηρεάζουν τις κινήσεις σας.

6. Επικεντρωθείτε στις λύσεις

Αναγνωρίστε τα προβλήματά σας αλλά βάλτε την ενέργεια σας για να βρείτε λύσεις. Μπορεί να αναγνωρίζετε τις πραγματικές αιτίες του άγχους και της ανησυχίας αλλά η δουλειά σας δεν τελειώνει σε αυτό. Ο μόνος τρόπος να μάθετε να σταματάτε την υπερβολική σκέψη είναι να πάρετε τον έλεγχο της ζωής σας. Αν η υπερβολική σκέψη προκαλείται από το στρες της δουλειάς, αν δεν είστε εκεί που θα θέλατε στη ζωή σας, βάλτε στόχους και δουλέψτε για την επίτευξή τους. Αν νιώθετε ότι δεν έχετε τον έλεγχο της ζωής σας, αναλάβετε δράση. Αυτές είναι μεγάλες κινήσεις και χρειάζονται θάρρος.

7. Κάντε ερωτήσεις στον εαυτό σας

Αν κάνετε στον εαυτό σας τις λάθος ερωτήσεις δεν τον βοηθάτε να αναγνωρίσει τι συμβαίνει με τις σκέψεις ή τη ζωή σας. Το μόνο που καταφέρνετε είναι να σκέφτεστε περισσότερο. Επικεντρωθείτε σε ερωτήσεις που σας οδηγούν σε λύσεις που καταστέλλουν και δεν πυροδοτούν τον μηρυκασμό των σκέψεων. Αντί να πείτε “Γιατί όλες οι σχέσεις μου εξελίσσονται άσχημα;” μπορείτε να πείτε “Τι είναι αυτό που προσελκύει τους λάθος συντρόφους;” Με αυτό τον τρόπο επιτρέπετε στον εαυτό σας να κάνει αλλαγές στην συμπεριφορά και να προσπαθήσει με υγιείς τρόπους να μειώσει την υπερβολική σκέψη και έτσι να βελτιώσετε τη ζωή σας.

Από τη στιγμή που θα ανακαλύψετε πως να σταματήσετε την υπερβολική σκέψη και να ζείτε στο παρόν θα είστε πιο χαρούμενοι, πιο ξεκούραστοι και θα έχετε θετική επίδραση στους ανθρώπους γύρω σας. Πάντα να θυμάστε ότι η ζωή είναι δική σας. Ακόμη και τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να οδηγήσουν σε θετικά αποτελέσματα, αν τα αντιμετωπίσετε ως δώρα που σας δόθηκαν για να εξελιχθείτε.

Ακολουθούν ορισμένες διαφορές μεταξύ του κανονικού επιπέδου ανησυχίας και του υπερβολικού επιπέδου.

Στο υπερβολικό επίπεδο:

ρωτάμε τους άλλους να επαναλάβουν την ίδια ιστορία πολλές φορές
ρωτάμε για την πρόθεση του ατόμου που το είπε περισσότερες από μία φορές
αποκτάμε εμμονή με το γεγονός
αναφερόμαστε πάλι στο ίδιο γεγονός, μερικές ημέρες αφότου συνέβη

Τώρα το σημαντικό ερώτημα που θα μπορούσε να αναδυθεί στο μυαλό σας είναι: Γιατί ορισμένοι άνθρωποι υπεραναλύουν συγκεκριμένες καταστάσεις;

Η σύντομη απάντηση είναι, διότι η ερμηνεία της έννοιας αυτής της κατάστασης, είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική σταθερότητά τους.
Γιατί συνεχίζει να αναλύει την ίδια φράση ξανά και ξανά;

Η Σάρα, όταν ήταν νέα, δεχόταν bullying για την εμφάνισή της. Παρόλο που μεγάλωσε χωρίς αξιοσημείωτες σωματικές ατέλειες, το μυαλό της υποσυνείδητα δεν μπορούσε να ξεχάσει αυτά τα γεγονότα.

Χρόνια μετά, αφού είχε ξεπεράσει το bullying και καθώς η Σάρα γνώριζε νέους ανθρώπους, κάποιος της είπε ότι θα έπρεπε να αρχίσει να γυμνάζεται για να γίνει πιο υγιής.

Αμέσως αφότου αυτό το άτομο έφυγε, η Σάρα συνεχώς ρωτούσε όσους ήταν εκεί για τις προθέσεις του και εκείνη τη νύχτα δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Την επόμενη μέρα, η Σάρα συναντήθηκε με μερικούς από τους φίλους της που ήταν στην προηγούμενη συνάντηση και τους έθεσε τα ίδια ερωτήματα που την εμπόδισαν να κοιμηθεί νωρίτερα.

Για τους φίλους της φαινόταν σαν να είναι μια περίεργη γυναίκα που ανησυχούσε για άσχετες λεπτομέρειες, αλλά αν γνώριζαν τι συμβαίνει στο μυαλό της, τότε αυτή η υπερβολική ανησυχία θα τους ήταν απολύτως δικαιολογημένη.

Το πρώτο πράγμα που ήρθε στο μυαλό της Σάρα ήταν όταν ο άντρας της είπε να γυμνασθεί επειδή πίστευε ότι δεν είναι σε καλή φόρμα. Επειδή είχε μια παλιά πληγή, που δεν μπορεί να θυμηθεί συνειδητά, αυτό το σχόλιο άγγιξε την πληγή της και την έκανε να αισθάνεται πραγματικά άσχημα.

Αμέσως μετά από αυτό το σχόλιο, το ασυνείδητο μυαλό της Σάρα προσπάθησε ανυπόμονα να την βοηθήσει να αισθανθεί καλύτερα δείχνοντας σε αυτήν ότι αυτό το πρόσωπο δεν μιλούσε πραγματικά για τη σωματική της εμφάνιση. Γι’ αυτό συνέχιζε να κάνει όλες αυτές τις ερωτήσεις και γι' αυτό τις επαναλάμβανε ξανά και ξανά.

Απλώς ήθελε να αποδείξει στον εαυτό της ότι ο γνωστός που της το ανέφερε εννοούσε οτιδήποτε άλλο πλήν της εμφάνισής της (ίσως θα μπορούσε να εννοούσε ότι θα μπορούσε να δείχνει πιο υγιής για παράδειγμα;).

Γιατί μερικοί άνθρωποι υπεραναλύουν τα πάντα

Μερικοί άνθρωποι αναλύουν κάθε λέξη που λέγεται και ενώ μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι από ένας λόγοι για αυτήν την κακή συνήθεια, στις περισσότερες περιπτώσεις η αιτία βρίσκεται σε έναν από τους παρακάτω λόγους:

Έχει υποστεί πολλά τραύματα: Αν ένα πρόσωπο έχει πάρα πολλά ψυχολογικά τραύματα, τότε η πιθανότητα μιας λέξης να χτυπήσει μια από τις πληγές του, θα γίνει πολύ υψηλότερη και γι’ αυτό θα μπορούσε να υπεραναλύει σχεδόν όλα όσα ακούει.
Έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση: Όταν η αυτοεκτίμηση ενός ατόμου είναι χαμηλή, η αντίληψή του για τον κόσμο αλλάζει και όλα τα άσχετα δεδομένα μπορεί να φαίνονται σαν προσπάθειες να τον χλευάσουν, να τον απορρίψουν ή να τον βλάψουν. Αν κατά λάθος, κάποιος τον αγνοήσει, τότε αυτό θα μπορούσε να τον κάνει να αρχίσει να αμφισβητεί την αξία του υπεραναλύοντας τα πάντα.
Ανησυχεί συχνά: Όταν ένα άτομο ανησυχεί συχνά, η δομή του εγκεφάλου αλλάζει με τέτοιο τρόπο ώστε η ανησυχία να εμφανίζεται ευκολότερα και να γίνεται συχνότερη (το ίδιο ισχύει και για κάθε συνήθεια). Οπότε, όταν ακούσει μια λέξη που δεν καταλαβαίνει, θα αρχίσει να ανησυχεί για το νόημά της μόνο και μόνο επειδή έχει εκπαιδεύσει το μυαλό του να ανησυχεί για τα πάντα.

Πηγές: psychcentral.com - therapia.gr