Δικτατορίες και αποικίες δεδομένων: Η επίθεση στον Ανθρωπισμό και τον Ορθολογισμό

👉Ο εθνικός έλεγχος των πλατφορμών δεν είναι επαρκής, στο μέτρο που παίζουν παγκόσμιο ρόλο. Οφείλουν να τεθούν υπό διεθνή δημοκρατικό έλεγχο.

Από την ανάλυση για το Ίντερνετ και τις πλατφόρμες του, την πληροφορία και τον ολοκληρωτισμό που προηγήθηκε σε μια σειρά άρθρων, προκύπτει ότι είναι απαραίτητο να σπάσει, με αποφασιστικό τρόπο, ο ρόλος των ιδιωτικών πλατφορμών του Διαδικτύου, που αναπτύσσονται τώρα όπως ο καρκίνος στο σώμα της ανθρωπότητας (με τον ίδιο τρόπο ακριβώς που κάνουν κάθε είδους εξαιρετικά περιορισμένα συμφέροντα που ελέγχουν όλο και περισσότερο όλους τους ζωτικούς τομείς της ανθρώπινης ζωής).

Δείξαμε το γιατί αυτές οι πλατφόρμες συνιστούν μείζονα απειλή για ό,τι έχει απομείνει από δημοκρατία, εθνική ανεξαρτησία, κριτική σκέψη, πολιτισμό και δυνατότητα αντίστασης στο κατεστημένο. Λόγω του μονοπωλιακού ή ολιγοπωλιακού χαρακτήρα τους, της δυνατότητάς τους να προσδιορίσουν την συνείδηση των καταναλωτών των υπηρεσιών τους και να τους παρακολουθήσουν, πρακτικά οι πλατφόρμες αυτές, αν και ιδιωτικής ιδιοκτησίας, έχουν γίνει στην πραγματικότητα τμήμα της δημόσιας εξουσίας, του τομέα που οφείλει να καθορίζεται από την έκφραση της λαϊκής βούλησης, της δημόσιας σφαίρας. Γι’ αυτό πρέπει να εθνικοποιηθούν, ή, καλύτερα, να κοινωνικοποιηθούν. Δεν είναι δυνατόν να λειτουργούν υπό τον έλεγχο ιδιωτών, δεν είναι δυνατό να αποφασίζουν δύο δισεκατομμυριούχοι ποιός έχει και ποιός δεν έχει δικαίωμα λόγου.

Η εθνικοποίηση δεν είναι αρκετή

«Εθνικοποιήστε το Facebook» είναι η ριζοσπαστική πρόταση του Τζεφ Σπρος (Jeff Spross) στο αμερικανικό περιοδικό The Week. Αλλά ο εθνικός έλεγχος των πλατφορμών δεν είναι επαρκής, στο μέτρο που παίζουν παγκόσμιο ρόλο. Οφείλουν να τεθούν υπό διεθνή δημοκρατικό έλεγχο.

Αντιλαμβανόμαστε ότι τέτοιες επιδιώξεις μοιάζουν τελείως μη ρεαλιστικές στους περισσότερους ανθρώπους. Όμως, η ιστορία του ανθρώπου έχει αποδείξει, εκτός από την αναμφισβήτητη ικανότητά του να πραγματοποιεί καταστροφές και βαρβαρότητες και την ικανότητά του επίσης να πετυχαίνει θαύματα, αλλιώς θα κατοικούσαμε ακόμα στα σπήλαια. Συχνά επίσης, η ιστορία βρίσκει εντελώς απροσδόκητους τρόπους να «εκδικείται» και να βάζει στην θέση ανθρώπους, ομάδες, τάξεις και έθνη που αλαζονικά νόμισαν ότι είναι – ή μπορεί να γίνουν – ιδιοκτήτες της.

Το παράδειγμα της Κίνας

Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, κεντρικής σημασίας για το παγκόσμιο γίγνεσθαι, η διεθνής καπιταλιστική τάξη ήλπισε ότι η είσοδος του ξένου κεφαλαίου στην Κίνα θα οδηγούσε στην υπονόμευση του καθεστώτος της και της εθνικής της κυριαρχίας, με το Πεκίνο να ακολουθεί μια πορεία ανάλογη αυτής της Σοβιετικής Ένωσης, που ασπάσθηκε τον καπιταλισμό στα τέλη της δεκαετίας του 1980 για να διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη στην συνέχεια. Οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν όμως, με την Κίνα να παραμένει, από πολλές κρίσιμες απόψεις, μια μη καπιταλιστική χώρα, παρά έναν ευρύ καπιταλιστικό τομέα και να συνιστά πλέον μείζονα οικονομικό και τεχνολογικό και σταδιακά στρατιωτικό και πυρηνικό ανταγωνιστή της Δύσης.

Και με μόνη την ύπαρξή της, την ενότητά της και τον βαθμό της ανεξαρτησίας της, η Κίνα καθιστά αδύνατο το κυρίαρχο σχέδιο του δυτικού Καπιταλισμού, δηλαδή την επικράτηση μιας παγκόσμιας ολοκληρωτικής δικτατορίας του διεθνούς Χρηματιστικού Κεφαλαίου και των ΗΠΑ, όσο τουλάχιστο δεν ανατρέπεται το καθεστώς σχεδιασμένης οικονομίας και δεν εντάσσεται το Πεκίνο στην χρηματοπιστωτική παγκοσμιοποίηση. Η Κίνα, σε μεγάλο βαθμό, έχει αποσυνδέσει το δικό της Ίντερνετ από το αμερικανοκρατούμενο, κάτι που άρχισε να κάνει και η Ρωσία ήδη και προ του πολέμου στην Ουκρανία. Η ρωσική Βουλή ψήφισε το 2019 ένα νόμο για την κυβερνοασφάλεια που επιτρέπει στην χώρα να απομονώσει το δικό της Ίντερνετ και το 2021 έγιναν οι πρώτες δοκιμές αποσύνδεσης του ρωσικού διαδικτύου. Η σημερινή κρίση ήδη οδηγεί σε περαιτέρω μέτρα αποσύνδεσης.

Η κρίση ως δυνατότητα – Ο πόλεμος Ουτοπίας και Δυστοπίας

Μιλήσαμε προηγουμένως για θαύματα. Ένας επιπλέον λόγος που τέτοια θαύματα ενδέχεται να μπορούν να πραγματοποιηθούν (αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο, τα πάντα εξαρτώνται από την ύπαρξη ή την απουσία συνείδησης, βούλησης και δράσης), είναι ότι, αν κανείς εξετάσει την αντικειμενική κατάσταση της ανθρωπότητας, μόνο πραγματοποιώντας πολλαπλά «θαύματα», πολλαπλά ποιοτικά άλματα, μπορεί το ανθρώπινο είδος να έχει σοβαρή πιθανότητα να επιβιώσει πέραν του 2100, αν όχι πέραν του 2050.

Πηγαίνουμε με σχεδόν μαθηματική βεβαιότητα σε σειρά κρίσεων αυξανόμενης σοβαρότητας όλων των τύπων όπως ήταν (και συνεχίζει να είναι) η πανδημία και είναι τώρα ο sui generis πόλεμος του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας, συμπτώματα ενός βαθιά άρρωστου συστήματος σε όλο και πιο απορρυθμισμένη σχέση με το φυσικό περιβάλλον του.

Οι κρίσεις αυτές μπορούν να καταστρέψουν το ανθρώπινο είδος, να διευκολύνουν μια δικτατορία «υπερανθρώπων» ή άλλες τερατωδίες, που πιθανώς επιδιώκονται και από ένα τμήμα της παρούσης ελίτ, καταστάσεις δυνάμενες προοπτικά να εξελιχθούν σε μια «Δικτατορία των Μηχανών», με ή χωρίς ανθρώπους. Ή, εναλλακτικά, μπορούν να οδηγήσουν σε βαθιές επαναστατικές αλλαγές, «ποιοτικά άλματα» του πολιτισμού, μια μετάβαση από την «προϊστορία» στην «ιστορία» της ανθρωπότητας, από την βαρβαρότητα στον πολιτισμό. Τέτοιες μεταβολές είναι σήμερα εντελώς αδιανόητες, η προσέγγιση όμως των υπαρξιακών απειλών ενδέχεται να παράσχει την αναγκαία «ενέργεια» για να πραγματοποιηθούν. Τα επόμενα χρόνια και οι επόμενες δεκαετίες θα είναι ο χρόνος μιας φοβερής σύγκρουσης των δυνάμεων της Ουτοπίας και των δυνάμεων της Δυστοπίας.

Δικτατορίες και αποικίες δεδομένων: Η επίθεση στον Ανθρωπισμό και τον Ορθολογισμό

Παρουσιάσαμε τον κεντρικό ρόλο που παίζει στην εποχή μας, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, ο έλεγχος της πληροφορίας ιδίως από τους γίγαντες του Ίντερνετ, σε στενή συνάφεια με τις μυστικές υπηρεσίες και αυτές ελεγχόμενες κατά το μάλλον ή ήττον, στο δυτικό κόσμο, από δύο τρία ισχυρά κέντρα, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και το Ισραήλ. Δεν πρέπει εξάλλου να μας διαφεύγει το ότι οι ίδιες οι μυστικές υπηρεσίες, αν και παραμένουν τυπικά κρατικές, έχουν γίνει όλο και περισσότερο όργανο ιδιωτικών καπιταλιστικών συμφερόντων.

Και οι γίγαντες του Ίντερνετ και οι μυστικές υπηρεσίες διαθέτουν σήμερα την ικανότητα να συλλέγουν και να επεξεργάζονται (αυτόματα σε μεγάλο βαθμό) έναν απίθανο αριθμό δεδομένων που αφορούν τόσο τον γενικό πληθυσμό, όσο και την ελίτ κάθε δοσμένης χώρας. Το σύστημα αυτό έχει ήδη περιγραφεί από τους μελετητές ως «καπιταλισμός της παρακολούθησης», της «εποπτείας» (surveillance capitalism).

Η συλλογή δεδομένων έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για να επηρεάσει ή και να κρίνει το αποτέλεσμα των εκλογών σε δεκάδες χώρες, μέσω της συνεργασίας του Facebook με την Cambridge Analytica (που διαλύθηκε μετά τα σχετικά σκάνδαλα, αλλά φαίνεται ότι τώρα πάει να ξανασυσταθεί). Σταδιακά, οι εταιρείες συγκεντρώνουν έτσι τις πληροφορίες για όλους τους ανθρώπους, τουλάχιστο όσους χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες τους και αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα όλης της ανθρωπότητας. Πηγαίνουμε σε μια κατάσταση όπου έχει δημιουργηθεί η υλική και τεχνολογική βάση ενός νέου ολοκληρωτισμού, μπροστά στον οποίο οι δυνατότητες της Γκεστάπο, της Στάζι ή των υπηρεσιών του Στάλιν θα μοιάζουν με τις δυνατότητες των αλχημιστών συγκρινόμενες με αυτές των μοντέρνων χημικών.

Όχι μόνο διαθέτουν την δυνατότητα να χειραγωγούν την εκλογική συμπεριφορά των πολιτών, αλλά επίσης σε μεγάλο βαθμό και με διάφορες μεθόδους την συμπεριφορά των πολιτικών, των δημοσιογράφων, των επιχειρηματιών, των συνδικαλιστών, των στρατιωτικών, των διπλωματών. Με άλλα λόγια στερούν στην πράξη τις ανθρώπινες κοινωνίες από την δυνατότητα να έχουν τους πολιτικούς, κοινωνικούς και διανοητικούς ηγέτες, τα υποκείμενα και τα εργαλεία που είναι απαραίτητα για να εκφράσουν και πολύ περισσότερο να πραγματοποιήσουν τις επιθυμίες τους.

Επί δύο δεκαετίες, κάθε φορά σχεδόν που μια ευρωπαϊκή κυβέρνηση θέτει μια πολιτική της σε δημοψήφισμα το χάνει. Οι άνθρωποι στην Δύση είναι συστηματικά και θεμελιωδώς αντίθετοι στις ασκούμενες από το κατεστημένο πολιτικές. Όμως δεν μπορούν να βρουν πολιτικούς και κοινωνικούς ηγέτες και οργανώσεις που να εκφράσουν αυτά που θέλουν. Ένας (όχι ασφαλώς ο μόνος) από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι η δυνατότητα σχεδόν απόλυτου ελέγχου και επομένως εύκολης εξαγοράς ή εκβιασμού της πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών ελίτ.

Πρόσφατα, ένας κορυφαίος Ευρωπαίος πολιτικός τόλμησε να ψελλίσει σε μια συνέντευξη κάποιους ενδοιασμούς για την ακολουθούμενη πολιτική στο Ουκρανικό. Δεν ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη, αλλά εξαφανίσθηκε έκτοτε από προσώπου γης και δεν απαντά ούτε στα τηλέφωνα των φίλων του.

Ο έλεγχος συνδυάζεται επίσης με την διαφθορά, που είναι σήμερα η κανονικότητα, όχι η εξαίρεση στη δυτική πολιτική, διότι εάν είσαι αδιάφθορος είσαι και πολύ δυσκολότερα ελέγξιμος.

Αυτές οι τάσεις, σημειωτέον, δεν εκδηλώνονται μόνο στο εθνικό επίπεδο, ενισχύοντας την προϊούσα τάση του Καπιταλισμού προς τον Ολοκληρωτισμό και παραδοσιακές ή μεταμοντέρνες μορφές Φασισμού. Εκδηλώνεται και διεθνώς, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για νέες μορφές νέο-αποικιοκρατίας.

Καθώς ιδιωτικές εταιρείες και μυστικές υπηρεσίες είναι σε θέση να συλλέξουν, ακόμα και μέσω του Διαδικτύου, τεράστιο αριθμό προσωπικών πληροφοριών για τους πολιτικούς, τους επιχειρηματίες, τους δημοσιογράφους, τους στρατιωτικούς, τους διανοούμενους και τους συγγενείς όλων αυτών, μιας δοσμένης χώρας, αυτή η χώρα χάνει οποιοδήποτε βαθμό κυριαρχίας και ανεξαρτησίας μετατρεπόμενη σε «αποικία δεδομένων» (data colony) και η ίδια η ελίτ της χειραγωγείται με τρόπο και σε βάθος πολύ σπάνιο στην ιστορία.

Πολιτική Ορθότητα κατά Ανορθολογισμού και Παραφροσύνης

Μετά την απίθανη συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα το 2015, που υπήρξε ένα παγκόσμιας σημασίας και πολύ μεγάλων διεθνών συνεπειών πλήγμα στην πεποίθηση των κοινωνιών ότι μπορούν να γίνουν κύριες της ιστορίας τους (εξ ου και η θυελλώδης ανάπτυξη έκτοτε της διεθνούς άκρας δεξιάς), μετά και τις άλλες ήττες ή οπισθοχωρήσεις της δυτικής αριστεράς (π.χ. Ποδέμος, Σάντερς, Κόρμπιν), αφού εξασφαλίστηκε τρόπον τινά η ματαίωση των απελευθερωτικών, δημοκρατικών προσδοκιών των δυτικών κοινωνιών, η αντίδραση πέρασε στο επόμενο πολύ βαθύτερο στάδιο: την καταστροφή των λογικών, ορθολογικών, επιστημονικών βάσεων, χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να υπάρξει γόνιμη και παραγωγική αμφισβήτηση των κοινωνικών δομών.

Αυτή η τάση έγινε καθαρή στην διάρκεια της πανδημίας του COVID. Οι συνήθεις διαμάχες που διαιρούσαν τις κοινωνίες αφορούσαν συνήθως την σημασία των γεγονότων, τώρα πάμε στο ποια είναι εν τέλει τα ίδια τα γεγονότα, αν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια και επιστημονική ακόμα αλήθεια, όχι ποια είναι και πως ερμηνεύεται. Οι ίδιες οι έννοιες της Αλήθειας, της Δικαιοσύνης και της Προόδου, στις οποίες στηρίχτηκε ολόκληρος ο πολιτισμός της νεώτερης εποχής (στηριγμένος ασφαλώς και στα επιτεύγματα της αρχαιότητας) δέχονται σφοδρή επίθεση, αμφισβητούνται και απειλούνται.

Η κυριαρχία πάνω στην πληροφορία και τις ροές πληροφορίας γίνεται τώρα ένα από τα πιο βασικά εργαλεία οικονομικής εκμετάλλευσης και κοινωνικοπολιτικού ελέγχου και χειραγώγησης, ενώ στην παλιά διάκριση ανάμεσα στους έχοντες και μη έχοντες προστίθεται όλο και περισσότερο η διάκριση ανάμεσα στους γνωρίζοντες και μη γνωρίζοντες και η ακόμα πιο θεμελιώδης ανάμεσα στους δυνάμενους να σκεφθούν κριτικά και τους μη δυνάμενους. Ο έλεγχος της πληροφορίας γίνεται ένα καταπληκτικό όπλο ελέγχου ολόκληρων κοινωνιών. Και η κατάσταση μπορεί να χειροτερέψει πολύ περισσότερο με την εισαγωγή του Ίντερνετ των Πραγμάτων και της Τεχνητής Νοημοσύνης.

@Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος / konstantakopoulos.gr / 2022

To διάβασα στο terrapapers.com