Ο Mπιλ Γκέιτς θέλει να προετοιμαστούμε για την επόμενη μεγάλη πανδημική απειλή, κάνοντας τακτικές ασκήσεις
Θα έπρεπε να ζει κανείς κάτω από έναν βράχο για να μην ξέρει ότι βρισκόμαστε στη μέση μιας από τις πιο καταστροφικές πανδημίες στην ιστορία. Το πόσο καταστροφική είναι έγινε σαφές νωρίτερα αυτό το μήνα, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε μια έκθεση που υπολόγισε τον αριθμό των υπερβολικών θανάτων λόγω της πανδημίας σε 15 εκατομμύρια σχεδόν τρεις φορές πάνω από τον επίσημο αριθμό θανάτων λόγω της Covid-19.
Άλλοι πιστεύουν ότι οι υπερβολικοί θάνατοι παγκοσμίως μπορεί να πλησιάσουν τα 18 εκατομμύρια. Αυτοί είναι τρομερά μεγάλοι αριθμοί, αλλά ωχριούν σε σύγκριση με την πανδημία της ισπανικής γρίπης του 1918-1919, η οποία σκότωσε περίπου 40 εκατομμύρια ανθρώπους, αριθμός που ισοδυναμεί με περίπου 150 εκατομμύρια παγκοσμίως, χρησιμοποιώντας τα σημερινά στοιχεία πληθυσμού.
Έτσι, όσο άθλιος κι αν ήταν ο κορονοϊός, δεν ήταν «η μεγάλη πανδημία»(big one). Σύμφωνα με τον Μπιλ Γκέιτς, αυτό το φάντασμα μας περιμένει στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον, γι' αυτό μας συμβουλεύει να ξεκινήσουμε την προετοιμασία τώρα. «Θα είναι δελεαστικό να υποθέσουμε ότι το επόμενο σημαντικό παθογόνο θα είναι τόσο μεταδοτικό και θανατηφόρο όσο ο κορονοϊός και τόσο ευαίσθητο σε καινοτομίες όπως τα εμβόλια mRNA. Τι γίνεται όμως αν δεν είναι;» γράφει στο νέο του βιβλίο «How to Prevent the Next Pandemic»
Είναι μια καλή ερώτηση. Η πρόταση του Γκέιτς, ουσιαστικά, είναι ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα από αυτά που κάνουμε ήδη, αλλά καλύτερα και πιο γρήγορα. Κανείς δεν μπορεί να πει εάν η επόμενη πανδημία θα προκληθεί από κορονοϊό, γρίπη ή κάποιο παθογόνο που δεν έχουμε ακόμη εξετάσει, αλλά με καλύτερα συστήματα επιτήρησης και εργαστηριακή διάγνωση θα είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε γρήγορα τον ένοχο και να επινοήσουμε ιατρικά αντίμετρα πριν το ξέσπασμα ξεφύγει από τον έλεγχο.
Ο Γκέιτς κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποίησε εμβόλια για να φυτέψει μικροτσίπ σε ανυποψίαστους πληθυσμούς και είναι ένας εξέχων στόχος για τους συνωμοσιολόγους.
Πάνω απ' όλα, γράφει, χρειάζεται να «εξασκούμαστε, εξασκούμαστε, εξασκούμαστε» πραγματοποιώντας τακτικές ασκήσεις πανδημίας και χρηματοδοτώντας μια ομάδα 2.000 ανδρών παγκόσμιων πυροσβεστών πανδημίας – ο Γκέιτς, που αγαπά τα ακρωνύμια, χαρακτηρίζει αυτή την ομάδα Germ, συντομογραφία για τη φράση «Παγκόσμια ανταπόκριση και κινητοποίηση ενάντια στην επιδημία».
Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι τέτοια μέτρα δεν θα μετρήσουν καθόλου εάν, έχοντας εντοπίσει κενά στα συστήματα απόκρισης πανδημίας μας, δεν τα διορθώσουμε. Το 2016, για παράδειγμα, το Exercise Cygnus της Βρετανίας εντόπισε κενά στην ετοιμότητα του Ηνωμένου Βασιλείου απέναντι στην πανδημία γρίπης, συμπεριλαμβανομένων ανεπαρκών αποθεμάτων μασκών, αλλά κανείς δεν ενήργησε σύμφωνα με τις συστάσεις, αφήνοντας το Ηνωμένο Βασίλειο να ζητάει και να δανείζεται μάσκες από άλλες χώρες όταν χτυπήθηκε από την καταστροφή.
Ομοίως, οι Αμερικανοί γνώριζαν από καιρό ότι η μαζική διάγνωση θα ήταν ζωτικής σημασίας σε περίπτωση πανδημίας. Ωστόσο, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων απέτυχαν να εφαρμόσουν τεστ Covid-19 στην απαιτούμενη κλίμακα, εμποδίζοντας τον εντοπισμό επαφών και τα αποτελεσματικά μέτρα απομόνωσης. Και λόγω του ομοσπονδιακού συστήματος διακυβέρνησης της Αμερικής, οι κυβερνήτες των πολιτειών ήταν συχνά αβέβαιοι ποιος ήταν υπεύθυνος για τι.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι ΗΠΑ υπέστησαν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από κορονοϊό στον κόσμο. Αντίθετα, χώρες όπως η Σιγκαπούρη, το Βιετνάμ και ο Καναδάς, που είχαν πληγεί σοβαρά από το Sars το 2003 και είχαν απορροφήσει τα μαθήματα, ανταποκρίθηκαν γρήγορα και αποφασιστικά στο Sars-CoV-2
Μέχρι εδώ, όλα καλά. Αλλά αν η πρόληψη των πανδημιών ήταν απλώς θέμα καλύτερης επιμελητείας και εμπιστοσύνης σε επιστήμονες, σίγουρα θα είχαμε λύσει το πρόβλημα μέχρι τώρα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η επιστήμη είναι γεμάτη αβεβαιότητες, ειδικά στα πρώτα στάδια μιας πανδημίας, όταν τα αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με τη μολυσματικότητα ενός παθογόνου και τον τρόπο εξάπλωσής του μπορεί να είναι ανεπαρκή.
Επιπλέον, οι επιστήμονες είναι επιρρεπείς σε τυφλά σημεία. Το 2014, για παράδειγμα, λίγοι ειδικοί πίστευαν ότι ο Έμπολα, ένας ιός που προηγουμένως είχε προκαλέσει εστίες στην κεντρική Αφρική, αποτελούσε απειλή για χώρες της δυτικής Αφρικής, όπως η Σιέρα Λεόνε και η Λιβερία. Ομοίως, με βάση την εμπειρία του Sars, που ήταν εύκολο να εντοπιστεί από τους κλινικούς ιατρούς, επειδή όσοι μολύνθηκαν αρρώστησαν γρήγορα και αισθητά, λίγοι ειδικοί θεώρησαν ότι το Sars-CoV-2 μπορούσε να εξαπλωθεί ασυμπτωματικά μέχρι να ήταν πολύ αργά.
Με άλλα λόγια, η πρόληψη των πανδημιών είναι τόσο επιστημολογικό όσο και τεχνικό πρόβλημα. Μπορούμε να προετοιμαστούμε για γνωστές απειλές πανδημίας, αλλά τα λεγόμενα γεγονότα Black Swan είναι εξ ορισμού άγνωστα και απρόβλεπτα. Αν αυτό το πρόβλημα έχει παρουσιαστεί στον Γκέιτς, κάνει καλή δουλειά για να το συγκαλύψει. «Είμαι λάτρης της τεχνολογίας», εξηγεί «Η καινοτομία είναι το όπλο μου».
Δεν ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με τον ρόλο της τεχνολογίας της πληροφορίας στη διάδοση θεωριών συνωμοσίας σχετικά με τα εμβόλια ή την παραπληροφόρηση σχετικά με την αποτελεσματικότητα των lockdown και τις εντολές μάσκας. Αυτό είναι εκπληκτικό δεδομένου ότι ο Γκέιτς έχει κατηγορηθεί ότι χρησιμοποιεί εμβόλια για τη φύτευση μικροτσίπ σε ανυποψίαστους πληθυσμούς και είναι ένας εξέχων στόχος για τους συνωμοσιολόγους.
Δεν συμμερίζομαι την αισιοδοξία του γράφει ο Mark Honigsbaum συγγραφέας του βιβλίου The Pandemic Century: A History of Global Contagion from the Spanish Flu to Covid-19. Αν μη τι άλλο, η εμπειρία του κορονοϊού δείχνει ότι οι θεωρίες συνωμοσίας αποτελούν πλέον ένα σημαντικό εμπόδιο στη διαχείριση των πανδημιών σύμφωνα με ορθολογικές επιστημονικές γραμμές. Δεν χρειάζεται η ομάδα Germ. Αυτό που χρειάζεται είναι το Dirt – Desinformation Response Team, καταλήγει ο συγγραφέας.
