Μαθήματα από πανδημίες του παρελθόντος
Να σημειώσω, επιπλέον, ότι οι πραγματικοί μισθοί των εργαζομένων στα κτήματα αυξήθηκαν, σωρευτικά, κατά 116% σε σχέση με τη μικρότερη αύξηση της τάξεως του 43% που κατέγραψαν άλλοι μισθοί στην Αγγλία.
Λογικό και αναμενόμενο. Ελλείψει εργατικού δυναμικού, η ανάγκη παραγωγής ζωτικών αγροτικών προϊόντων συνέβαλε στη μεγάλη αύξηση των μισθών όσων εργάζονταν στα κτήματα.
Πολλά από τα παραπάνω επαναλήφθηκαν στη διάρκεια της ισπανικής γρίπης (Spanish flu) την περίοδο 1918-1919. Αυτή οδήγησε σε θάνατο περίπου 40 εκατομμύρια πολίτες σε όλη την υφήλιο. Παρόλο που είναι δύσκολο να διαχωρίσουμε τις οικονομικές επιπτώσεις της ισπανικής γρίπης από εκείνες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, επιστημονικές έρευνες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι μισθοί στη βιομηχανική παραγωγή της Αμερικής αυξήθηκαν, και μάλιστα περισσότερο σε πολιτείες οι οποίες επλήγησαν τα μέγιστα από τον ιό.
Στη δε Μεγάλη Βρετανία, οι πραγματικοί μισθοί των οικοδόμων (για τους οποίους υπήρχε ισχυρή ζήτηση) στο Λονδίνο αυξήθηκαν κατά 34%, ενώ το ΑΕΠ της χώρας παρουσίασε σωρευτική συρρίκνωση κατά 6%. Ο δε χρυσός διατήρησε τη φήμη του ως ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο. Πράγματι, η τιμή τού χρυσού αυξήθηκε (σωρευτικά) κατά 6% τη διετία 1918-1919.
Πολλά από τα προαναφερθέντα μάλλον θα ισχύσουν και στις ημέρες μας. Καθώς οι οικονομολόγοι αναθεωρούν προς τα κάτω τις εκτιμήσεις τους για την οικονομική ανάπτυξη, η γενική άποψη είναι ότι μάλλον θα παρατηρηθεί μια παγκόσμια ύφεση, η οποία, σε «όρους αλφαβήτου», θα μοιάζει με το γράμμα «V» αντί του γράμματος «U».
Με άλλα λόγια, η ύφεση πιθανότατα θα είναι οξεία αλλά προσωρινή αντί παρατεταμένη. Τόσο οι νομισματικές όσο και οι δημοσιονομικές αρχές πράττουν τα πάντα (όπως περισσότερη ποσοτική χαλάρωση, μείωση φορολογίας και αύξηση κυβερνητικών δαπανών) προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές αναταράξεις από τον θανατηφόρο κορωνοϊό. Παράλληλα, η ιστορία επαναλαμβάνεται, καθώς η τιμή τού χρυσού ενισχύεται και πάλι.
Πάντως, τις τελευταίες ημέρες, η τιμή του παρουσίασε κάμψη και τούτο επειδή οι επενδυτές ρευστοποίησαν μέρος από τα κέρδη τους (στον χρυσό) προκειμένου να καλύψουν τις απώλειές τους σε άλλες επενδύσεις.
Εάν, λοιπόν, η ιστορία επαναληφθεί, σύντομα θα δούμε τους μισθούς ορισμένης κατηγορίας εργαζομένων να αυξάνονται. Ηδη, ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε αύξηση επιδομάτων στους «ήρωες με τις πράσινες και τις λευκές μπλούζες». Ανάλογες κινήσεις θα μπορούσαν να λάβουν χώρα και στη Μ. Βρετανία, και ειδικά για το νοσηλευτικό προσωπικό, το οποίο, όπως έχω επισημάνει πρόσφατα έχει υποστεί, μετά τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008-2009, απώλειες μισθών σε σχέση με άλλες κατηγορίες εργαζομένων.
Πέρα όμως από τα παραπάνω, οι δημοσιονομικές αρχές θα πρέπει να προβούν και σε γενναία αύξηση του επιδόματος ανεργίας. Και τούτο επειδή η επερχόμενη ύφεση θα οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση της ανεργίας.
Αυτό επείγει, και μάλιστα πολύ περισσότερο, για χώρες όπως η Μ. Βρετανία όπου το επίδομα ανεργίας, για τους πρώτους 2 μήνες, αντιστοιχεί μόνο στο 34% του απολεσθέντος μισθού ή, την Ελλάδα, όπου το επίδομα ανεργίας, αντιστοιχεί μόνο στο 38% του απολεσθέντος μισθού.
Και οι δύο χώρες υπολείπονται σημαντικά του ΟΟΣΑ, όπου το επίδομα ανεργίας αντιστοιχεί στο πολύ υψηλότερο 56% του απολεσθέντος μισθού. Εμφαση λοιπόν στο επίδομα ανεργίας για να στηρίξουμε όσους βρεθούν ξαφνικά άνεργοι...
Του Κώστα Μήλα, καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool
Το διάβασα στο kathimerini.gr
