Αυξημένα μικροσωματίδια PM 2,5 στον Βόλο κατέγραψε ο σταθμός αέριας ρύπανσης
⍆Υπέρβαση στα μικροσωματίδια PM 2,5 στο πολεοδομικό συγκρότημα του Βόλου... κατέγραψε ο σταθμός μέτρησης αέριας ρύπανσης χθες Κυριακή 16 Φεβρουρίου, ενώ οριακά κινήθηκαν οι καταγραφές και την Παρασκευή.
Ειδικότερα, η ισχύουσα 24ωρη οριακή τιμή για τα σωματίδια από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι τα 25μg/m3, ενώ στην Ευρώπη ισχύει πλέον το όριο των 20μg/m3. Την Παρασκευή κατεγράφη μέσος όρος ημέρας 25 μg, ενώ χθες Κυριακή 30μg, χωρίς να σημειωθούν υπερβάσεις στα PM10. H ελληνική νομοθεσία, πρόκειται να προσαρμοστεί το επόμενο διάστημα και να εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή.
Τι προκαλούν τα μικροσωματίδια
Είναι ευρέως συμφωνούμενο μεταξύ πολλών επιστημόνων περιβάλλοντος και υγείας, πως τα αιωρούμενα σωματίδια αποτελούν την σοβαρότερη απειλή κυρίως στην ανθρώπινη υγεία, μεγαλύτερη και από αυτήν όλων των υπόλοιπων ρύπων. Αυτό συμβαίνει γιατί οι επιπτώσεις που έχει ένας ρύπος σε έναν οργανισμό καθορίζεται πλήρως από την χημική του σύσταση και το πώς αντιδρά εφόσον εισέλθει σε αυτόν.
Το πρόβλημα με τα σωματίδια όμως είναι ότι δεν έχουν κάποια καθορισμένη σύσταση αφού μπορούν να αποτελούνται από έναν μεγάλο αριθμό χημικών συστατικών τα οποία, όπως αναλύθηκε πριν, είναι δυνατό να αλλάζουν κατά την διάρκεια του κύκλου ζωής του σωματιδίου. Μάλιστα, οι βλαβερές ουσίες που αυτά περιέχουν είναι οργανικές αλλά και ανόργανες (μέταλλα, σουλφίδια).
Από όλα τα σωματίδια, τα περισσότερο επικίνδυνα είναι αυτά που ανήκουν στις nano και fine κατηγορίες γιατί λόγω του μεγέθους τους μπορούν πολύ εύκολα να εισέλθουν στον πνεύμονα, όχι απαραίτητα από εισπνοή μόνο, και να προκαλέσουν πολλά προβλήματα. Συγκεκριμένα, οι αυξημένες συγκεντρώσεις τους συνδέθηκαν άμεσα με θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα και καρδιοπνευμονικές παθήσεις, ενώ βρέθηκε ότι κάθε αύξηση κατά 10 μg/m3 των PM2.5, οδηγεί σε μείωση της διάρκειας ζωής από 5 ως και 10 μήνες.
Επίσης, αυξημένη έκθεση σε PM2.5 οδηγεί σε αυξημένη θνησιμότητα, εισόδους σε νοσοκομεία, καρδιαγγειακές νόσους και χρόνιες πνευμονικές παθήσεις, σύμφωνα με όσα σημειώνει ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας Ευθύμης Τσάμης.
Βέβαια, παρόμοιες επιπλοκές προκαλούν και τα σωματίδια PM10 καθώς έχουν συνδεθεί με αυξημένες περιπτώσεις άσθματος και αρρώστιες που επιφέρουν δυσκολία στην λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος. Σε μελέτες που έγιναν στις ΗΠΑ, βρέθηκε ότι το κύριο υπαίτιο για την πρόκληση αυτών των ασθενειών ήταν τα θειώδη που περιείχαν τα σωματίδια.
Τον μεγαλύτερο κίνδυνο αποτελούν τα σωματίδια μικρού μεγέθους, ιδιαίτερα αυτά με διάμετρο μικρότερη των 2.5 μm όπου μελέτες τα έχουν συνδέσει με ισχυρότερες επιδράσεις στην υγεία, γιατί εισέρχονται σε μεγαλύτερο ποσοστό μέσα στον πνεύμονα. Αφότου φτάσουν αρκετά βαθιά σε αυτόν εκεί οι μηχανισμοί καθαρισμού δεν είναι τόσο δραστικοί με αποτέλεσμα να προσκολλώνται και μειώνουν την ικανότητα της αναπνευστικής κοιλότητας να μεταφέρει οξυγόνο με το αίμα. Αυτό οδηγεί σε κάποιες πολύ σοβαρές ασθένειες όπως βρογχίτιδα, εμφύσημα , πνευμονοκονίαση ακόμη και καρκίνο του πνεύμονα.
Φυσικά, περισσότερο ευάλωτοι σε όλα αυτά τα συμπτώματα είναι οι ευπαθείς ομάδες, παιδιά και ηλικιωμένοι, και όσοι πάσχουν ήδη από αναπνευστικές ή καρδιακές νόσους. Γενικά, στην Ευρώπη εκτιμάται ότι κάθε χρόνο χάνονται περίπου 100.000 ζωές λόγω έκθεσης σε σωματίδια και ότι για κάθε αύξηση κατά 10 μg/m3 στην συγκέντρωση των σωματιδίων διαμέτρου μικρότερης των 10 μm, υπάρχει αντίστοιχη αύξηση της τάξης 1-1.5 % στην θνησιμότητα.
Οι μηχανισμοί με τους οποίους τα σωματίδια προκαλούν τις βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό δεν είναι ακόμη εντελώς κατανοητοί, αλλά εκτιμάται ότι αυτές οφείλονται κυρίως στα θειούχα και στα συστατικά από τοξικά μέταλλα που περιέχουν.
Ειδικότερα, η ισχύουσα 24ωρη οριακή τιμή για τα σωματίδια από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι τα 25μg/m3, ενώ στην Ευρώπη ισχύει πλέον το όριο των 20μg/m3. Την Παρασκευή κατεγράφη μέσος όρος ημέρας 25 μg, ενώ χθες Κυριακή 30μg, χωρίς να σημειωθούν υπερβάσεις στα PM10. H ελληνική νομοθεσία, πρόκειται να προσαρμοστεί το επόμενο διάστημα και να εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή.
Τι προκαλούν τα μικροσωματίδια
Είναι ευρέως συμφωνούμενο μεταξύ πολλών επιστημόνων περιβάλλοντος και υγείας, πως τα αιωρούμενα σωματίδια αποτελούν την σοβαρότερη απειλή κυρίως στην ανθρώπινη υγεία, μεγαλύτερη και από αυτήν όλων των υπόλοιπων ρύπων. Αυτό συμβαίνει γιατί οι επιπτώσεις που έχει ένας ρύπος σε έναν οργανισμό καθορίζεται πλήρως από την χημική του σύσταση και το πώς αντιδρά εφόσον εισέλθει σε αυτόν.
Το πρόβλημα με τα σωματίδια όμως είναι ότι δεν έχουν κάποια καθορισμένη σύσταση αφού μπορούν να αποτελούνται από έναν μεγάλο αριθμό χημικών συστατικών τα οποία, όπως αναλύθηκε πριν, είναι δυνατό να αλλάζουν κατά την διάρκεια του κύκλου ζωής του σωματιδίου. Μάλιστα, οι βλαβερές ουσίες που αυτά περιέχουν είναι οργανικές αλλά και ανόργανες (μέταλλα, σουλφίδια).
Από όλα τα σωματίδια, τα περισσότερο επικίνδυνα είναι αυτά που ανήκουν στις nano και fine κατηγορίες γιατί λόγω του μεγέθους τους μπορούν πολύ εύκολα να εισέλθουν στον πνεύμονα, όχι απαραίτητα από εισπνοή μόνο, και να προκαλέσουν πολλά προβλήματα. Συγκεκριμένα, οι αυξημένες συγκεντρώσεις τους συνδέθηκαν άμεσα με θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα και καρδιοπνευμονικές παθήσεις, ενώ βρέθηκε ότι κάθε αύξηση κατά 10 μg/m3 των PM2.5, οδηγεί σε μείωση της διάρκειας ζωής από 5 ως και 10 μήνες.
Επίσης, αυξημένη έκθεση σε PM2.5 οδηγεί σε αυξημένη θνησιμότητα, εισόδους σε νοσοκομεία, καρδιαγγειακές νόσους και χρόνιες πνευμονικές παθήσεις, σύμφωνα με όσα σημειώνει ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας Ευθύμης Τσάμης.
Βέβαια, παρόμοιες επιπλοκές προκαλούν και τα σωματίδια PM10 καθώς έχουν συνδεθεί με αυξημένες περιπτώσεις άσθματος και αρρώστιες που επιφέρουν δυσκολία στην λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος. Σε μελέτες που έγιναν στις ΗΠΑ, βρέθηκε ότι το κύριο υπαίτιο για την πρόκληση αυτών των ασθενειών ήταν τα θειώδη που περιείχαν τα σωματίδια.
Τον μεγαλύτερο κίνδυνο αποτελούν τα σωματίδια μικρού μεγέθους, ιδιαίτερα αυτά με διάμετρο μικρότερη των 2.5 μm όπου μελέτες τα έχουν συνδέσει με ισχυρότερες επιδράσεις στην υγεία, γιατί εισέρχονται σε μεγαλύτερο ποσοστό μέσα στον πνεύμονα. Αφότου φτάσουν αρκετά βαθιά σε αυτόν εκεί οι μηχανισμοί καθαρισμού δεν είναι τόσο δραστικοί με αποτέλεσμα να προσκολλώνται και μειώνουν την ικανότητα της αναπνευστικής κοιλότητας να μεταφέρει οξυγόνο με το αίμα. Αυτό οδηγεί σε κάποιες πολύ σοβαρές ασθένειες όπως βρογχίτιδα, εμφύσημα , πνευμονοκονίαση ακόμη και καρκίνο του πνεύμονα.
Φυσικά, περισσότερο ευάλωτοι σε όλα αυτά τα συμπτώματα είναι οι ευπαθείς ομάδες, παιδιά και ηλικιωμένοι, και όσοι πάσχουν ήδη από αναπνευστικές ή καρδιακές νόσους. Γενικά, στην Ευρώπη εκτιμάται ότι κάθε χρόνο χάνονται περίπου 100.000 ζωές λόγω έκθεσης σε σωματίδια και ότι για κάθε αύξηση κατά 10 μg/m3 στην συγκέντρωση των σωματιδίων διαμέτρου μικρότερης των 10 μm, υπάρχει αντίστοιχη αύξηση της τάξης 1-1.5 % στην θνησιμότητα.
Οι μηχανισμοί με τους οποίους τα σωματίδια προκαλούν τις βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό δεν είναι ακόμη εντελώς κατανοητοί, αλλά εκτιμάται ότι αυτές οφείλονται κυρίως στα θειούχα και στα συστατικά από τοξικά μέταλλα που περιέχουν.
Το διάβασα στο thenewspaper.gr