Αφύπνιση για την νέα γενιά αλγορίθμων αναγνώρισης προσώπου - Βιομηχανία βιομετρικών στοιχείων
στους γονείς, γλώσσες έξω, φορεσιές για το Χάλοουιν. Η μητέρα τους Ντόμινικ Ολμαν-Παπά τις ανέβασε στο Flickr, όπου έγινε μέλος το 2005.
Κανείς, βέβαια, δεν μπορούσε να προβλέψει ότι αυτές οι φωτογραφίες, μετά 14 χρόνια, θα κατέληγαν σε μία τεράστια βάση δεδομένων αναγνώρισης προσώπου, το MegaFace. Εκεί έχουν, άλλωστε, καταλήξει οι φωτογραφίες περίπου 700.000 ανθρώπων και χρησιμοποιήθηκαν από δεκάδες εταιρείες προκειμένου να εκπαιδεύσουν μία νέα γενιά αλγορίθμων αναγνώρισης προσώπου, που εφαρμόζεται στην παρακολούθηση διαδηλωτών, τρομοκρατών, για την αναγνώριση ριψοκίνδυνων χαρτοπαικτών και γενικότερα για την παρακολούθηση των πολιτών.
 |
| Οι φωτογραφίες της Χλόης και του Τζάσπερ Παπά |
Πώς, όμως, η οικογένεια Παπά και χιλιάδες άλλοι Αμερικανοί κατέληξαν στο MegaFace; Τον Ιούνιο του 2014 η Yahoo αποκάλυψε τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων, η οποία περιελάμβανε περισσότερες από ένα εκατομμύριο φωτογραφίες και βίντεο, τις οποίες είχε συλλέξει από τη θυγατρική της εταιρεία, το Flickr.
Το 2015, δύο καθηγητές πληροφορικής του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, η Ιμα Κεμελμάχερ-Σλίζερμαν και ο Στιβ Σέιτζ και οι μεταπτυχιακοί φοιτητές τους χρησιμοποίησαν τα δεδομένα του Flickr προκειμένου να δημιουργήσουν το MegaFace, το οποίο περιλαμβάνει περισσότερες από 4 εκατομμύρια φωτογραφίες 672.000 χρηστών.
Αυτό που ήταν σημαντικό για τους επιστήμονες ήταν ότι το MegaFace περιείχε και φωτογραφίες παιδιών, όπως η Χλόη και ο Τζάσπερ Παπάς. Τα συστήματα αναγνώρισης προσώπου δεν έχουν καλές επιδόσεις στα παιδικά πρόσωπα, κάτι που μπορούσε να επιλύσει η πληθώρα παιδικών προσώπων στο Flickr, αφού οι περήφανοι γονείς δεν χάνουν ευκαιρία να αναρτούν τις φωτογραφίες των παιδιών τους στο Διαδίκτυο.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, του 2016, «περισσότερες από 300 ερευνητικές ομάδες χρησιμοποίησαν το MegaFace».
Τα αποτελέσματα αυτής της εκμετάλλευσης της τεράστιας βάσης δεδομένων συχνά είναι εξαιρετικά δυσμενή. Η τεχνολογία, παραδείγματος χάρη, που αναπτύχθηκε από τη SenseTime χρησιμοποιήθηκε για την αδιάκοπη παρακολούθηση των Ουιγούρων της Κίνας, ενώ αυτή της ΝtechLab χρησιμοποιήθηκε για την αναγνώριση ηθοποιών πορνοταινιών αλλά και αγνώστων στο ρωσικό μετρό.
Ακόμα και σήμερα, οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται μπορεί να κατεβάσει το ΜegaFace. Βέβαια, η βάση δεδομένων δεν περιλαμβάνει τα ονόματα των ανθρώπων που απαθανατίζονται στις φωτογραφίες, αλλά επ’ ουδενί τα στοιχεία δεν είναι ανώνυμα. Κάθε φωτογραφία περιέχει μία αριθμητική ταυτότητα που τη συνδέει με τον λογαριασμό του αρχικού φωτογράφου στο Flickr.
Η νομοθεσία
Το 2008, η πολιτεία του Ιλινόι ψήφισε νομοθεσία με την οποία προστάτευε τα βιομετρικά στοιχεία των κατοίκων της. Δύο ακόμα αμερικανικές πολιτείες, Ουάσιγκτον και Τέξας, θέσπισαν ανάλογες νομοθεσίες, οι οποίες ωστόσο, δεν είναι εξίσου αυστηρές με αυτή του Ιλινόι που απαγορεύει ολοκληρωτικά την εκμετάλλευση των βιομετρικών στοιχείων, χωρίς τη ρητή έγκριση του ιδιοκτήτη τους. Οι κάτοικοι του Ιλινόι, όπως η οικογένεια Παπά, των οποίων οι αποτυπώσεις προσώπου χρησιμοποιήθηκαν χωρίς την έγκρισή τους, έχουν δικαίωμα να μηνύσουν τις εταιρείες και να κερδίσουν σημαντική οικονομική αποζημίωση (περίπου χίλια δολάρια ανά φωτογραφία).
Από το 2015 μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί περισσότερες από 200 ομαδικές αγωγές πολιτών του Ιλινόι για την κακή χρήση βιομετρικών στοιχείων. Ανάμεσά τους και μία αγωγή 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων εναντίον του Facebook, για τη χρήση τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου προκειμένου να διευκολυνθεί η σήμανση των χρηστών (tag) σε φωτογραφίες.
Βέβαια, ο Βίκτορ Μπάλτα, εκπρόσωπος Τύπου του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον ισχυρίζεται ότι «κάθε χρήση φωτογραφίας της βάσης δεδομένων από τους ερευνητές ήταν σύννομη. Το πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον είναι ένα δημόσιο ερευνητικό ίδρυμα, και όχι ιδιωτικός φορέας και ο νόμος του Ιλινόι στοχεύει τους ιδιωτικούς φορείς».
Αφύπνιση
Οργή νιώθουν πολλοί χρήστες του Διαδικτύου, οι οποίοι, αναρτώντας τις φωτογραφίες τους στο Flickr, κατέληξαν να «εκπαιδεύουν» συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Ωστόσο, την ίδια στιγμή πολύ περισσότεροι από τους κατοίκους του Ιλινόι, που οι φωτογραφίες τους βρέθηκαν στο MegaFace, αδιαφορούν πλήρως για τις επιπτώσεις παρότι θα μπορούσαν να απαιτήσουν οικονομική αποζημίωση γι’ αυτή την παραβίαση. Ο «μηδενισμός της προσωπικής σφαίρας» έχει γίνει ένας εξαιρετικά διαδεδομένος όρος, που στην ουσία σημαίνει την απόλυτη παραίτηση από την προσπάθεια ελέγχου των δεδομένων που μας αφορούν, στην ψηφιακή εποχή. Αυτό, παραδείγματος χάρη, που συνέβη στη Χλόη Παπά θα μπορούσε, αναλόγως της οπτικής, να αποτελεί επιχείρημα για εξαιρετική επαγρύπνηση ή για ολοκληρωτική παραίτηση. Ποιος, άραγε, θα μπορούσε να προβλέψει ότι η φωτογραφία ενός νηπίου, το 2005, θα μπορούσε, δεκαπέντε χρόνια αργότερα, να συμβάλει στην ανάπτυξη πρωτοποριακής τεχνολογίας παρακολούθησης; «Εχουμε συνηθίσει να ανταλλάσσουμε τον προσωπικό μας βίο για την άνεσή μας και αυτό μας αποκοίμισε σχετικά με το τι συμβαίνει σε όλα τα στοιχεία που συγκεντρώνονται σχετικά με το πρόσωπό μας», επισημαίνει η καθηγήτρια Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι, Φέι Τζόουνς.
«Ομως, σιγά σιγά ο κόσμος άρχισε να αφυπνίζεται».
Από το kathimerini.gr
