Τί είναι το κομποσκοίνι; Γιατί δεν κάνει να το φοράμε σαν κόσμημα
Σύμφωνα με την παράδοση, ο όσιος Παχώμιος το 320 μ.Χ., ίδρυσε με την βοήθεια του Αγίου Αντωνίου το πρώτο μοναστήρι στη Θηβαϊδα της Αιγύπτου. Αρχισε να αναζητεί τρόπο που θα βοηθούσε τους μοναχούς στην αυτοσυγκέντρωση της προσευχής και στην αρίθμηση των ευχών. Κατά την παράδοση πάντα, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ επισκέφθηκε στον ύπνο του τον όσιο Παχώμιο και του έδειξε πώς θα φτιάξει το εργαλείο που θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες της προσευχής. Το εργαλείο αυτό ήταν το κομποσκοίνι.
Στην προσευχή με κομποσκοίνι, που βοηθά πολύ στη συγκέντρωση του νου, ακολουθείται συγκεκριμένη τεχνική μέθοδος. Σε κάθε κόμπο που περνά ανάμεσα στα δάχτυλά του ο προσευχόμενος, λέει αλληλοδιαδόχως τις ευχές: Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με, Υπεραγία Θεοτόκε Σώσον ημάς, Άγιοι του Θεού πρεσβεύσατε υπέρ υμών. Είναι δυνατόν να λέγεται και μόνη η ευχή Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με. Το κομποσκοίνι έχει σχεδιαστεί για προσευχή, και όχι για να παίζει ρόλο βραχιολιού στον καρπό του χεριού.
Στο κομποσκοίνι, κάθε τμήμα του έχει κάποια συμβολική σημασία. Είναι πλεγμένο κυρίως από μαλλί για να θυμίζει στα μέλη της Εκκλησίας ότι είναι τα λογικά πρόβατα του Ιησού Χριστού (Ιωάν. 10:11). Έχει χρώμα μαύρο που συμβολίζει το πένθος των αμαρτιών αφού «ουδείς αναμάρτητος» (πρβλ. Γ’ Βασ. 8:46, Ιώβ 4:17, Ρωμ. 3:9-12 κ.ά.). Πάνω του το κομποσκοίνι έχει τον σταυρό για να φέρνει στη μνήμη «ότι έτι αμαρτωλών όντων ημών Χριστός υπέρ ημών απέθανε».
Συνήθως το κομποσκοίνι καταλήγει σε μία φούντα που ο σκοπός της είναι το σκούπισμα των δακρύων («τοίς δάκρυσιν έβρεξέ μου τους πόδας» Λουκ. 7:44).
Οι 33 κόμποι συμβολίζουν τα χρόνια του Ιησού Χριστού, οι 99 κόμποι είναι το 33 πολλαπλασιασμένο με τον αριθμό των τριών Προσώπων της Αγίας Τριάδας, και ο κάθε κόμπος αποτελείται από 9 πλεγμένους σταυρούς, που συμβολίζουν τα εννέα τάγματα των αγγέλων.
Παρόλα αυτά, ενώ ο αριθμός σταυρών που αποτελούν τον κάθε κόμπο παραμένει πάντα σταθερός, ο αριθμός των κόμπων που αποτελούν το κομποσκοίνι εξαρτάται από τον αριθμό των προσευχών για τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί.
Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν κομποσκοίνια φτιαγμένα και από άλλα υλικά εκτός του μαλλιού, π.χ. ακρυλικά, όπως και διαφόρων χρωμάτων.
Οι εχθροί μας δαίμονες, δεν κοιμούνται και εργάζονται ακατάπαυστα να μας ρίξουν στις αμαρτίες και εξαιτίας αυτών και των παθών μας στα βάθη της κόλασης.
Με άλλο τρόπο δεν μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε παρά μόνο με την προσευχή. Η ανάγνωση πνευματικών βιβλίων είναι καλή και ωφέλιμη η ανάγνωση η παρακολούθηση των ακολουθιών της Εκκλησίας μας βοηθούν όσους έχουν τη δυνατότητα να τα κάνουν.
Για τους πολλούς όμως ένας τρόπος που μπορεί να αντικαταστήσει τους άλλους τρόπους προσευχής είναι με το κομποσχοίνι. Σε κάθε κόμπο επικαλείσαι το όνομα του Κυρίου Ιησού λέγοντας τη σύντομη ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με» η απλώς « Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Θα αρχίσεις με το: Δι εὐχῶν των αγίων πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Θεός ημών, ελέησον ημάς.
Αμήν. Δόξα σοι ο Θεός, Βασιλεύ ουράνιε, Τρισάγιον, Παναγία Τριας, Πάτερ ημών. Τον Ν´ ψαλμόν. Μια σύντομη αυτοσχέδια προσευχή μία φορά την ημέρα με σύντομη δοξολογία, ευχαριστία, εξομολόγηση, αίτηση αφέσεως των αμαρτιών σου, ενισχύσεώς σου και των εν Χριστώ αδελφών σου στον αγώνα τον καλό, και προσευχή με κομποσχοίνι όπως παρακάτω:
Α. Ο Εσπερινός με κομποσχοίνι η με το ρολόι χωρίς κομποσχοίνι (κομποσχοίνι των 300 κόμπων = τριακοσάρι, κομποσχοίνι των 100 κόμπων = εκαστοστάρι).
Τρία τριακοσάρια του Χριστού η 15 λεπτά με το ρολόι.
Ένα τριακοσάρικο της Παναγίας η 5 λεπτά με το ρολόι.
Ένα εκατοστάρι του Αγίου της ημέρας η 5 λεπτά με το ρολόι.
Ένα εκατοστάρι του Αγίου της Ενορίας η 2 λεπτά με το ρολόι.
Ένα εκατοστάρι του Αγίου τ ης εβδομάδος η 2 λεπτά με το ρολόι.
Β. Το Απόδειπνον, το ίδιο ως ο Εσπερινός με επιπλέον 2 τρακοσάρικα της Παναγίας η 10 λεπτά με το ρολόι.
Γ. Μεσονυκτικόν, τέσσερα τρακοσάρικα του Χριστού σε 15 λεπτά με το ρολόι και ένα τρακοσάρι της Παναγίας η 5 λεπτά με το ρολόι.
Δ. Όρθρος, εννέα τριακοσάρικα του Χριστού η μία ώρα με το ρολόι, τρία τρακοσάρικα της Παναγίας η 15 λεπτά με το ρολόι. Από ένα εκατοστάρι του αγίου της ημέρας, της ενορίας και της εβδομάδος ως στον εσπερινό, η από δυό λεπτά, και επιπλέον ένα τρακοσάρι των Αγίων Πάντων η 5 λεπτά με το ρολόι.
Ε. Θεία Μετάληψις, τέσσερα τριακοσάρικα του Χριστού η 15 λεπτά. Ένα τρακοσάρικο της Παναγίας η 5 λεπτά.
Στ. Παράκλησις στον Χριστό, την Παναγία η σε Άγιο. Δυό τρακοσάρικα η δέκα λεπτά.
Ζ. Ώραι 1η, 3η, 6η και 9η, έξι τριακοσάρικα του Χριστού η ½ ώρα, δυό τρακοσάρικα της Παναγίας η 10 λεπτά.
Αν έχεις πολλή ελεύθερη ώρα ταξιδεύοντας στο λεωφορείο, η οπουδήποτε βρίσκεσαι, αντί να πιάσεις κουβέντα με τον ένα η τον άλλο, κοίταξε το ρολόι σου, κλείσου στον εαυτό σου και λέγε την ευχή όπως είπαμε πιο πάνω.
Με την συνήθεια, την ασταμάτητη προσοχή και την αδιάλειπτη προσευχή γίνεσαι δύσκολος στόχος του πονηρού. Μαζί με αυτά, η καλλιέργεια της αγάπης, της ευσπλαχνίας, της πίστης, της συμπόνοιας, της κατάνυξης, της αυτοκατηγορίας, της ελπίδας στον Θεό, της τακτικής εξομολόγησης και Θείας Κοινωνίας, αποκτάς ένα γερό οπλοστάσιο και καθιστάς τον εαυτό σου θωρακισμένο με την χάρη του Θεού και σχεδόν απρόσβλητον από τα θανατηφόρα βέλη του διαβόλου. Ο Κύριος είπε: «Άνευ εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν». Γι αὐτὸ γνωρίζοντας την ασθένειά σου ταπεινώσου, και έχε εις τον Θεό την ελπίδα σου ίνα μη καταισχυνθής και δόξαζε κατά πάντα τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι νυν και αεί και εις τους αιώνας. Αμήν.
Στα κομποσχοίνια:• Του Χριστού λέμε: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με.
• Της Παναγίας λέμε: Υπεραγία Θεοτόκε, σώσόν με.
• Του Αγίου της ημέρας: Άγιε… πρέσβευε υπέρ εμού.
• Του Αγίου της ενορίας: Άγιε… πρέσβευε υπέρ εμού.
o Του Αγίου της εβδομάδος: Άγιε… πρέσβευε υπέρ εμού.
o ΔΕΥΤΕΡΑ: Άγιοι Αρχάγγελοι, πρεσβεύσατε υπέρ εμού.
o Τρίτη: Βαπτιστά του Χριστού, πρέσβευε υπέρ εμού.
o Τετάρτη και Παρασκευή: Σταυρέ του Χριστού, σώσόν με τη δυνάμει σου.
o Πέμπτη: Άγιοι Απόστολοι, πρεσβεύσατε υπέρ εμού και, Άγιε Νικόλαε, πρέσβευε υπέρ εμού.
o Σάββατο: Άγιοι Πάντες, πρεσβεύσατε υπέρ εμού.
• ΚΥΡΙΑΚΗ: Παναγία Τριας (ο Θεός), ελέησόν με.
Για τον Άγγελο Φύλακα: Άγιε Άγγελέ μου, φύλαξέ με.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης δίδαξε την εργασία της Νοεράς προσευχής όχι μόνο στους Μοναχούς του Αγίου Όρους, αλλά ξεκινώντας από το Άγιον Όρος πήγε διδάσκοντας τη Νοερά προσευχή μέχρι τη Βλαχία, δηλαδή τη σημερινή Ρουμανία.
Επίσης ο λαμπρός της Θεσσαλονίκης φωστήρας αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς όχι μόνο σε πολλές ομιλίες του παρακινούσε όλους τους χριστιανούς να προσεύχονται νοερά και με την καρδιά τους, αλλά και λόγον ολόκληρον έστειλε στους Ιωάννην και Θεόδωρον τους φιλοσόφους, που βρίσκονταν στον κόσμο, στον οποίο λόγο αποκάλυψε σ αὐτοὺς όλα τα μυστήρια της Νοεράς προσευχής.
Ο Άγιος Διάδοχος λέει ότι ο σατανάς δε θέλει ποτέ να μάθουν οι Χριστιανοί και να πιστεύουν ότι αυτός βρίσκεται στην καρδιά και από εκεί τους πολεμάει, αλλά θέλει να νομίζουν ότι τους πολεμάει εξωτερικά.
Κατόπιν τούτου οι περισσότεροι Χριστιανοί και ιδιαίτερα οι λογιώτατοι πολλές φορές πιστεύουν ότι οι λογισμοί έρχονται σ αὐτοὺς όχι εσωτερικά, δηλαδή από την καρδιά, αλλά από τη λογική τους, δηλαδή τις σκέψεις τους και τούτο, για να μη μάθουν να πολεμούν το σατανά με την καρδιακή μνήμη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δηλαδή με τη Νοερά και καρδιακή προσευχή!..
«Τω δε Βασιλεί των αιώνων, αφθάρτω, αοράτω, μόνω σοφώ Θεώ, τιμή και δόξα εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».
Γιατί δεν κάνει να το φοράμε σαν κόσμημα
Ίσως χρειάζεται ένα ξεκαθάρισμα για όσους βέβαια, θέλουν να έχουν τα πράγματα καθαρά στο μυαλό τους και δεν μιλάω για τα τύπου "βραχιολάκια" με τις χάντρες, που τα λένε όλοι "κομποσκοίνια" ενώ δεν είναι...
Τo κομποσκοίνι δεν είναι κόσμημα, ούτε μαγικό φυλαχτό, ούτε επίδειξη Χριστιανικής "ιδιότητος", ούτε "παράσημο" ευλάβειας, ούτε αποδεικνύει κάποια εξωτερική-σχηματική "πνευματικότητα". Είναι εργαλείο προσευχής, και συγκέντρωσης του νου και της καρδιάς. Μονο αυτό. Τίποτα άλλο.
Αναφέρει η παράδοση, ότι το υπέδειξε Άγγελος Κυρίου, τους πρώτους αιώνες, στον μεγάλο αναχωρητή της ερήμου της θηβαϊδος, και οδηγό χιλιάδων μοναχών, τον άγιο Παχωμιο τον Μέγα, ακούοντας τις προσευχές του, για να τον βοηθήσει, όταν αυτός ζήτησε ένα τρόπο να προσεύχεται μεν αδιαλείπτως, και να συγκεντρώνει εκεί, στην επίμονη προσευχή τον νου και την καρδιά του.
Θα έπρεπε να είναι μαύρο για να συμβολίζει το διαρκές πένθος και την μετάνοια, του αγωνιζόμενου χριστιανού λαϊκου η μοναχού, και από μαλλί άκακου αμνού, για τον συμβολισμό της καθαρότητας της προσευχής, και με συνεχείς κόμπους για να γίνεται προοδευτικά και στρωτά η ευχή. Αφού δόθηκαν οι οδηγίες το κατασκεύασε ο Παχώμιος, και έκτοτε είναι ένα από τα όπλα των Χριστιανών όπου γης.
Η έσχατη όμως μόδα, των τελευταίων ετών, να το φοράνε πάρα πολλοί στις μέρες μας, στο δεξή η στο αριστερό χέρι, για επίδειξη η για να φύγει το "κακό" και μάλιστα πολλοί φοράνε παραπάνω από ένα, συνήθως μαζί με κανένα ματάκι, η σταυρουδάκι που δεν είναι κάθετο, χωρίς οι περισσότεροι να έχουν ιδέα για το τι σκοπό έχει, και τι εξυπηρετεί, δεν πρέπει να αφορά τον συνειδητό πιστό που ζει την Πίστη του.
Η Πίστη μας, και η σχέση μας με τον Χριστό, δεν εξυπηρετείται και δεν προωθείται, από τα εξωτερικά σχήματα ευλάβειας.
Άλλο Πίστη και άλλο θρησκοληψία.
Στ. Πλουμιστός
