Αυτοσυμπόνια: Μαθαίνοντας να αγαπώ τον εαυτό μου
βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση, πονάει ή βιώνει κάποια αποτυχία, προσπαθούμε να τον βοηθήσουμε και δείχνουμε συμπόνια. Συνηθίζουμε να είμαστε πιο επιεικείς μαζί του, να του προσφέρουμε ό,τι χρειάζεται και να είμαστε δίπλα του υπενθυμίζοντάς του τα θετικά στοιχεία στη ζωή του. Άραγε, μπορούμε να το κάνουμε αυτό και στον εαυτό μας, όταν το χρειαστούμε;
Η αυτοσυμπόνια αποτελεί συναισθηματικά θετική στάση προς τον εαυτό σε μια πιθανή αποτυχία και τον προστατεύει έναντι των αρνητικών συνεπειών της αυτοκριτικής, της απομόνωσης και του μηρυκασμού. Συνδέεται με ρεαλιστικές αυτo-αξιολογήσεις οι οποίες με τη σειρά τους συνδέονται με κίνητρο την αυτο- βελτίωση κι έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ψυχολογικής ανθεκτικότητας και της συναισθηματικής ευεξίας.
Τα τρία βασικά συστατικά της αυτοσυμπόνιας είναι:
α) η ευγένεια απέναντι στον εαυτό
β) η αποδοχή της ανθρώπινης φύσης και
γ) η ενσυνειδητότητα
Η ευγένεια απέναντι στον εαυτό ουσιαστικά σημαίνει να δείχνουμε κατανόηση στον εαυτό μας όταν δυσκολεύεται και να του φερόμαστε ευγενικά, κι όχι να αυτομαστιγωνόμαστε με αρνητική κριτική και αυστηρότητα. Συχνά, όταν μας συμβαίνει μια αποτυχία, όταν αισθανόμαστε λυπημένοι κι αδύναμοι έχουμε την τάση να θυμώνουμε με τον εαυτό μας. Αυτό που λέμε στον εαυτό μας είναι φράσεις όπως «Ποτέ δε θα τα καταφέρεις» ή «Κοίτα πόσο αδύναμος είσαι».
Ο λόγος που συχνά επαναλαμβάνουμε τέτοιου είδους σκέψεις στο μυαλό μας είναι γιατί έχουμε την πεποίθηση ότι θα μας βοηθήσουν να αλλάξουμε την κατάσταση. Όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, διότι όσο πιο πολύ προσπαθούμε να τιθασεύσουμε τα δυσάρεστα συναισθήματά μας, τόσο εκείνα θεριεύουν αντί να ηρεμούν.
Το δεύτερο συστατικό αναφέρεται στην αποδοχή ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε θνητοί και ατελείς, αισθανόμαστε πόνο και περνάμε δυσκολίες. Δεν είμαστε οι μόνοι που αισθανόμαστε θλίψη. Επομένως, είναι ανθρωπίνως αδύνατο να μην βιώνουμε αρνητικά συναισθήματα, καθώς είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Οι επικριτικές αυτές σκέψεις, λοιπόν, μας αποδυναμώνουν. Με το να παλεύουμε με τον ίδιο μας τον εαυτό που πονάει, του προσφέρουμε κάθε άλλο παρά αυτό που χρειάζεται εκείνη την στιγμή.
Τα αρνητικά συναισθήματα αυξάνονται, νιώθουμε άγχος καθώς προσπαθούμε να γίνουμε κάτι που δεν είμαστε. Συνεπώς, δε θα μπορέσουμε να ικανοποιήσουμε τον «απαιτητικό» εαυτό μας σε μια τέτοια στιγμή. Αν, από την άλλη, αποδεχτούμε ότι αποτύχαμε σε κάτι, ότι βιώνουμε θλίψη για το δύσκολο που μας συνέβη σαν να είναι κάτι ανθρώπινο, κατευθείαν το άγχος μας μειώνεται και δεν προσπαθούμε να γίνουμε κάτι άλλο πέρα από αυτό που εκείνη την στιγμή είμαστε.
Τέλος, η ενσυνειδητότητα αναφέρεται στην αποδοχή και την επίγνωση των συναισθημάτων μας στο παρόν, έτσι ακριβώς όπως είναι, χωρίς ούτε να τα υποτιμάμε και να τα καταπιέζουμε αλλά ούτε να ταυτιζόμαστε με αυτά και να υπερβάλλουμε. Δοκιμάστε την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε δυσάρεστα συναισθήματα να δείτε τι είναι αυτό που σας δυσκολεύει, να αποδεχτείτε αυτό που νιώθετε χωρίς να προσπαθείτε να το αλλάξετε. Παρατηρήστε τον τρόπο που μιλάτε στον εαυτό σας και μειώστε την αυτο-κριτική. Ακόμη, δείτε ποιες είναι οι ανάγκες σας και τι θα σας έκανε να αισθανθείτε καλύτερα.
Της Κωνσταντίνας Παν. Αρβανίτη,
α) η ευγένεια απέναντι στον εαυτό
β) η αποδοχή της ανθρώπινης φύσης και
γ) η ενσυνειδητότητα
Η ευγένεια απέναντι στον εαυτό ουσιαστικά σημαίνει να δείχνουμε κατανόηση στον εαυτό μας όταν δυσκολεύεται και να του φερόμαστε ευγενικά, κι όχι να αυτομαστιγωνόμαστε με αρνητική κριτική και αυστηρότητα. Συχνά, όταν μας συμβαίνει μια αποτυχία, όταν αισθανόμαστε λυπημένοι κι αδύναμοι έχουμε την τάση να θυμώνουμε με τον εαυτό μας. Αυτό που λέμε στον εαυτό μας είναι φράσεις όπως «Ποτέ δε θα τα καταφέρεις» ή «Κοίτα πόσο αδύναμος είσαι».
Ο λόγος που συχνά επαναλαμβάνουμε τέτοιου είδους σκέψεις στο μυαλό μας είναι γιατί έχουμε την πεποίθηση ότι θα μας βοηθήσουν να αλλάξουμε την κατάσταση. Όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, διότι όσο πιο πολύ προσπαθούμε να τιθασεύσουμε τα δυσάρεστα συναισθήματά μας, τόσο εκείνα θεριεύουν αντί να ηρεμούν.
Το δεύτερο συστατικό αναφέρεται στην αποδοχή ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε θνητοί και ατελείς, αισθανόμαστε πόνο και περνάμε δυσκολίες. Δεν είμαστε οι μόνοι που αισθανόμαστε θλίψη. Επομένως, είναι ανθρωπίνως αδύνατο να μην βιώνουμε αρνητικά συναισθήματα, καθώς είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Οι επικριτικές αυτές σκέψεις, λοιπόν, μας αποδυναμώνουν. Με το να παλεύουμε με τον ίδιο μας τον εαυτό που πονάει, του προσφέρουμε κάθε άλλο παρά αυτό που χρειάζεται εκείνη την στιγμή.
Τα αρνητικά συναισθήματα αυξάνονται, νιώθουμε άγχος καθώς προσπαθούμε να γίνουμε κάτι που δεν είμαστε. Συνεπώς, δε θα μπορέσουμε να ικανοποιήσουμε τον «απαιτητικό» εαυτό μας σε μια τέτοια στιγμή. Αν, από την άλλη, αποδεχτούμε ότι αποτύχαμε σε κάτι, ότι βιώνουμε θλίψη για το δύσκολο που μας συνέβη σαν να είναι κάτι ανθρώπινο, κατευθείαν το άγχος μας μειώνεται και δεν προσπαθούμε να γίνουμε κάτι άλλο πέρα από αυτό που εκείνη την στιγμή είμαστε.
Τέλος, η ενσυνειδητότητα αναφέρεται στην αποδοχή και την επίγνωση των συναισθημάτων μας στο παρόν, έτσι ακριβώς όπως είναι, χωρίς ούτε να τα υποτιμάμε και να τα καταπιέζουμε αλλά ούτε να ταυτιζόμαστε με αυτά και να υπερβάλλουμε. Δοκιμάστε την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε δυσάρεστα συναισθήματα να δείτε τι είναι αυτό που σας δυσκολεύει, να αποδεχτείτε αυτό που νιώθετε χωρίς να προσπαθείτε να το αλλάξετε. Παρατηρήστε τον τρόπο που μιλάτε στον εαυτό σας και μειώστε την αυτο-κριτική. Ακόμη, δείτε ποιες είναι οι ανάγκες σας και τι θα σας έκανε να αισθανθείτε καλύτερα.
Της Κωνσταντίνας Παν. Αρβανίτη,
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, MSc
Το διάβασα στο enallaktikidrasi.com
