Τι δείχνουν τα «χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας»; - Τι αποκαλύπτουν η βιβλιοθήκη του Χαμάντι και το ευαγγέλιο του Ιούδα;
ως η σπουδαιότερη αρχαιολογική ανακάλυψη του προηγούμενου αιώνα, είναι ένα σύνολο περίπου 900 ιουδαϊκών κειμένων, γραμμένα σε περγαμηνές και παπύρους, στην εβραϊκή, αραμαϊκή και ελληνική γλώσσα, που βρέθηκαν το 1947 κρυμμένα σε έντεκα σπήλαια της ευρύτερης περιοχής του Κιρμπέτ Κουμράν κοντά στη Νεκρά Θάλασσα.
Τα «χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας» είναι μια συλλογή περίπου 900 Ιουδαϊκών χειρογράφων.
Τα πιο γνωστά κείμενα ανάμεσα στα χειρόγραφα είναι τα αρχαία θρησκευτικά κείμενα που βρέθηκαν σε έντεκα διαφορετικά σπήλαια στη περιοχή Κουμράν, στην έρημο της Ιουδαίας, κατά μήκος της δυτικής ακτής της Νεκράς Θάλασσας.
Έγγραφα, επιστολές και πάπυροι, διασώθηκαν σχεδόν ανέπαφοι, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των ευρημάτων αποτελείται από χιλιάδες περγαμηνές ακόμα και θραύσματα παπύρων. Είναι γραμμένα στην εβραϊκή, αραμαϊκή και ελληνική γλώσσα.
Η μεγάλη σημασία των χειρογράφων αφορά στην αναζήτηση του αυθεντικού πρωτότυπου της Παλαιάς Διαθήκης.
Η μεγάλη σημασία των χειρογράφων αφορά στην αναζήτηση του αυθεντικού πρωτότυπου της Παλαιάς Διαθήκης.
Αεροφωτογραφία από τις σπηλιές την τοποθεσία Κουμράν
Μια κατσίκα και η περιέργεια ενός βεδουίνου έγιναν η αιτία της σπουδαίας ανακάλυψης
Για χιλιάδες χρόνια στην έρημο της Ιουδαίας υπήρχαν θαμμένα μυστικά στη άμμο που περίμεναν τον νεαρό Βεδουίνο Μωχάμετ Εδ-Διβ. Το 1947 ο δεκαπεντάχρονος βοσκός από τη νομαδική φυλή Τααμιρέ έχασε μια κατσίκα από το κοπάδι του....
Η αναζήτησή του τον οδήγησε στην είσοδο μιας σκοτεινής σπηλιάς. Ο βεδουΐνος βοσκός πέταξε μέσα μια πέτρα, μήπως καταφέρει να φοβίσει το ζώο για να βγει έξω. Μόλις όμως πέταξε την πέτρα, ακούστηκε ένας παράξενος θόρυβος, που έδινε την εντύπωση ότι προκλήθηκε από θραύση πήλινων δοχείων. Δεν είχε ιδέα ότι είχε κάνει την ανακάλυψη του αιώνα. Είχε μόλις βρει τους παπύρους της Νεκράς Θάλασσας. Ζήτησε άμεσα τη βοήθεια ενός άλλου γιδοβοσκού για να μπει στη σπηλιά και να ανοίξει τα πήλινα δοχεία. Και οι δύο μαζί διεύρυναν λίγο ακόμη το άνοιγμα, για να μπορέσουν να περάσουν. Έτσι, βρέθηκαν μέσα σε σπήλαιο όπου στο βάθος, ήταν τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο, μια σειρά άθραυστα πιθάρια, με πήλινα καλύμματα. Απ’ αυτά, που ήταν συνολικά οκτώ, τα επτά βρέθηκαν κενά, προφανώς συλλημένα από παλαιότερη ανάλογη επίσκεψη.
Το ένα από αυτά περιείχε οχτώ κυλίνδρους τυλιγμένους με λινά υφάσματα επιχρισμένα με μια κολλώδη ουσία. Οι βοσκοί τα πήραν μαζί τους....
Η εμπορική αξία και οι…διαπραγματεύσεις
Ο βοσκός, που είχε εντοπίσει τα χειρόγραφα πρώτος με τη βοήθεια των συντρόφων του, μετέφερε τα ευρήματα στη Βηθλεέμ σε έναν έμπορο αρχαιοτήτων για να τα αξιολογήσει. Ο έμπορος μέσα από την εμπειρία του κατάλαβε ότι είχε να κάνει με έναν θησαυρό αμύθητης αξίας. Έστειλε τους δυο βοσκούς πίσω στις σπηλιές για του φέρουν τα ευρήματα που είχαν απομείνει. Επέστρεψαν με άλλους εφτά παπύρους στα χέρια....
Χωρίς να έχουν την παραμικρή ιδέα για την αξία που είχαν τα ευρήματα, πούλησαν σε χαμηλή τιμή τους τέσσερις στον έμπορο και τους υπόλοιπους τρεις σε έναν άλλο ενδιαφερόμενο. Εκείνοι με τη σειρά τους πλούτισαν πουλώντας πέντε από τους οχτώ κυλίνδρους στο Συρο-ορθόδοξο Μητροπολίτη Αθανάσιο Γιεσουέ Σαμουέλ, στα Ιεροσόλυμα. Τους υπόλοιπους τρεις κυλίνδρους τους αγόρασε ο Ελιέζερ Λίπα Σουκένικ, στρατηγός και καθηγητής στο εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.
Στην αγορά κατέφθαναν κάθε τόσο νέα αποσπάσματα χειρογράφων. Στους αγοραστές προσφέρονταν και άλλα αρχαία αντικείμενα όπως πιθάρια, λύχνοι, στάμνες και πιάτα. Οι αγοραστές πλήθαιναν. Ανάμεσα τους συγκαταλέγονταν Πανεπιστήμια, αρχαιολογικές υπηρεσίες, ειδικοί καθηγητές, αρχαιολόγοι, αρχαιοπώλες, αρχαιοκάπηλοι και συλλέκτες. Είχαν διαμορφωθεί οι τιμές ενώ τα χειρόγραφα πωλούνταν με τον τετραγωνικό πόντο....
Το έργο του καθηγητή Σουκενίκ
Όταν ο καθηγητής αγόρασε τους παπύρους, έκανε σκοπό της ζωής του να ανακαλύψει τη σημαντικότητα των ευρημάτων. Αψηφώντας τις αραβο-ισραηλινές εντάσεις, ταξίδεψε για να συναντήσει τον Αρμένιο μεσολαβητή που του εξασφάλισε τα χειρόγραφα. Σε αυτή την «παράνομη» συνάντηση ο καθηγητής παρέλαβε ένα κομμάτι δέρματος για να το εξετάσει. Με την πρώτη ματιά ο Σουκενίκ κατάλαβε την αρχαία γραφή....
Πρόθυμος να μάθει αλλά και να αποκτήσει ακόμα περισσότερα χειρόγραφα συνάντησε τον κάτοχο των τριών παπύρων. Με το που ξετύλιξε και αντίκρισε τα γραπτά έμεινε έκπληκτος βλέποντας κείμενα στην εβραϊκή γλώσσα, που ήταν τουλάχιστον χίλια χρόνια παλαιότερος από κάθε άλλο βιβλικό εύρημα....
Οι επίσημες ανασκαφές
Οι επίσημες ανασκαφές άρχισαν στις 21 Ιανουαρίου και τελείωσαν στις 3 Μαρτίου του 1952. Ερευνήθηκαν στην περιοχή Μουραμπάατ τέσσερα σπήλαια και τα εκεί ευρήματα καλύπτουν μια χρονική περίοδο άνω των πέντε χιλιετιών, από την τέταρτη π.Χ. χιλιετία ως και τις αρχές της δεύτερης χιλιετίας μ.Χ.
Το σύνολο των ανασκαφών στην περιοχή του Κουμράν, έδωσε στους ερευνητές μια αρκετά μεγάλη συγκομιδή ευρημάτων. Από τις 270 περιοχές που ερευνήθηκαν με ανασκαφή, στις 29 από αυτές βρέθηκαν διάφορα αρχαιολογικά αντικείμενα ενώ σε 11 σπήλαια βρέθηκαν χειρόγραφα....
Οι επιστήμονες αρίθμησαν τα σπήλαια σύμφωνα με τη σειρά ανεύρεσής τους με αριθμούς από το 1 έως το 11 συνοδευόμενους από το κεφαλαίο γράμμα Q (Qumran – Κουμράν): 1Q, 2Q, 3Q, 4Q … 11Q. Τα πλουσιότερα σε απόδοση σπήλαια είναι τα 1Q, 4Q και 11Q. Ειδικά για το σπήλαιο 4Q, οι ειδικοί υπολογίζουν σε 400 περίπου τα βιβλία που έπρεπε αρχικά να είχαν τοποθετηθεί στα πιθάρια που βρέθηκαν εκεί....
Το έργο του καθηγητή Σουκενίκ
Όταν ο καθηγητής αγόρασε τους παπύρους, έκανε σκοπό της ζωής του να ανακαλύψει τη σημαντικότητα των ευρημάτων. Αψηφώντας τις αραβο-ισραηλινές εντάσεις, ταξίδεψε για να συναντήσει τον Αρμένιο μεσολαβητή που του εξασφάλισε τα χειρόγραφα. Σε αυτή την «παράνομη» συνάντηση ο καθηγητής παρέλαβε ένα κομμάτι δέρματος για να το εξετάσει. Με την πρώτη ματιά ο Σουκενίκ κατάλαβε την αρχαία γραφή....
Πρόθυμος να μάθει αλλά και να αποκτήσει ακόμα περισσότερα χειρόγραφα συνάντησε τον κάτοχο των τριών παπύρων. Με το που ξετύλιξε και αντίκρισε τα γραπτά έμεινε έκπληκτος βλέποντας κείμενα στην εβραϊκή γλώσσα, που ήταν τουλάχιστον χίλια χρόνια παλαιότερος από κάθε άλλο βιβλικό εύρημα....
Οι επίσημες ανασκαφές
Οι επίσημες ανασκαφές άρχισαν στις 21 Ιανουαρίου και τελείωσαν στις 3 Μαρτίου του 1952. Ερευνήθηκαν στην περιοχή Μουραμπάατ τέσσερα σπήλαια και τα εκεί ευρήματα καλύπτουν μια χρονική περίοδο άνω των πέντε χιλιετιών, από την τέταρτη π.Χ. χιλιετία ως και τις αρχές της δεύτερης χιλιετίας μ.Χ.
Το σύνολο των ανασκαφών στην περιοχή του Κουμράν, έδωσε στους ερευνητές μια αρκετά μεγάλη συγκομιδή ευρημάτων. Από τις 270 περιοχές που ερευνήθηκαν με ανασκαφή, στις 29 από αυτές βρέθηκαν διάφορα αρχαιολογικά αντικείμενα ενώ σε 11 σπήλαια βρέθηκαν χειρόγραφα....
Οι επιστήμονες αρίθμησαν τα σπήλαια σύμφωνα με τη σειρά ανεύρεσής τους με αριθμούς από το 1 έως το 11 συνοδευόμενους από το κεφαλαίο γράμμα Q (Qumran – Κουμράν): 1Q, 2Q, 3Q, 4Q … 11Q. Τα πλουσιότερα σε απόδοση σπήλαια είναι τα 1Q, 4Q και 11Q. Ειδικά για το σπήλαιο 4Q, οι ειδικοί υπολογίζουν σε 400 περίπου τα βιβλία που έπρεπε αρχικά να είχαν τοποθετηθεί στα πιθάρια που βρέθηκαν εκεί....
Μελετητές την δεκαετία του ’50 εργάζονται επάνω στην αποκατάσταση των ευρημάτων αντιμετωπίζοντας σοβαρό πρόβλημα χώρου. Τα «θραύσματα» των παπύρων είναι αμέτρητα...
Αν και τα ίδια τα χειρόγραφα χρονολογούνται συνολικά από τα μέσα του 3ου π.Χ. αιώνα ως τα μέσα του 1ου μ.Χ. αιώνα, αποδείχθηκε ότι η πλειοψηφία τους γράφηκε κατά το διάστημα μεταξύ του 1ου π.Χ. και 1ου μ.Χ. αιώνα.
Τα παλαιότερα από τα χειρόγραφα αυτά περιέχουν βιβλικά κείμενα.
Από τα πιο χαρακτηριστικά ευρήματα είναι στο σπήλαιο Q1, ο Μέγας Κύλινδρος του Ησαΐα, το Εγχειρίδιο της πειθαρχίας των Εσσαίων, ο Πόλεμος των Υιών του φωτός κατά των Υιών του σκότους....
To σπήλαιο Q3 μεταξύ άλλων έκρυβε τους γνωστούς ως «ορειχάλκινους κυλίνδρους» που περιείχαν έναν κατάλογο θησαυρών των εσσαϊκών ιερών, καθώς και τους τόπους όπου ήταν κρυμμένοι.
Στο σπήλαιο Q4 βρέθηκε το σημαντικότερο τμήμα της βιβλιοθήκης των Εσσαίων όπου περίπου 100 χειρόγραφα περιέχουν βιβλικά κείμενα και αποτελούν το σύνολο σχεδόν των εβραϊκών γραφών.
Επίσης, ένας αριθμός από καλά διατηρημένα χειρόγραφα σώθηκαν στο σπήλαιο Q11 όπου ανάμεσα στα χειρόγραφα βρέθηκε ένας μεγάλος πάπυρος με κανονικούς, απόκρυφους και άγνωστους ψαλμούς....
Στην περιοχή Ουάντι Μουραμπάατ, 18 χιλιόμετρα νότια του Κουμράν, βρέθηκαν έγγραφα που είχαν εγκαταλείψει φυγάδες από το στράτευμα του Μπαρ Κοχμπά, ο οποίος οδήγησε τους Εβραίους σε μία καταστροφική εξέγερση κατά τής Ρώμης στο 132-135 μ.Χ.....
Σε μια τρίτη περιοχή στα κεντρικά παράλια περίπου της Νεκράς Θάλασσας και ονομάζεται Ουάντι Σεϊγιάλ, βρέθηκαν αξιόλογα χειρόγραφα, όπως μια ελληνική μετάφραση του 1ου μ.Χ. αιώνα των 12 μικρών προφητών και πολλά έγγραφα αραμαϊκά και ελληνικά....
Κομμάτι από πάπυρο γραμμένο στα ελληνικά...
Μία τέταρτη περιοχή 10 χιλιόμετρα βόρεια της αρχαίας Ιεριχούς έκρυβε 40 έγγραφα σε πολύ κακή κατάσταση, τα οποία είχαν κρύψει Σαμαρείτες, πριν αντιμετωπίσουν τους στρατιώτες του Μεγάλου Αλεξάνδρου (331 π.Χ.). Πρόκειται για νομικά έγγραφα γραμμένα στην αραμαϊκή γλώσσα με μεγάλη ιστορική αξία.
Τα χειρόγραφα των σπηλαίων της περιοχής του Κουμράν, διακρίνονται ανάλογα με το περιεχόμενο τους σε δύο βασικές κατηγορίες:
- Στα βιβλικά κείμενα και υπομνήματα
- Στα εξωβιβλικά κείμενα...
Τα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας, η βιβλιοθήκη του Ναγκ Χαμάντι και το ευαγγέλιο του Ιούδα
Η ονομασία αυτή δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα, αφού χειρόγραφα δεν ανακαλύφθηκαν μόνο στο Κουμράν, ούτε αποκλειστικά σε παράκτιες περιοχές της Νεκράς Θάλασσας, αλλά και σε άλλες, που καλύπτουν ολόκληρη σχεδόν την έκταση της ερήμου της Ιουδαίας ή ερήμου του Ιούδα, όπως είναι γνωστή από την Παλαιά Διαθήκη.
Η επικρατούσα θεωρία θέλει τα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας να έχουν συντεθεί από τους Εσσαίους, μια εβραϊκή θρησκευτική ομάδα που έζησε κοινοβιακά σε εγκατάσταση κοντά στις σπηλιές του Κουμράν λίγο πριν ή γύρω στην εποχή του Χριστού. Η θεωρία ανήκει στον αρχαιολόγο και ιερέα Ρολάν Ντεβό, ο οποίος ηγήθηκε διεθνούς ομάδας μελετητών στα 1953 και εντόπισε αντιστοιχίες μεταξύ αρχιτεκτονικών λεπτομερειών της κοινοβιακής εγκατάστασης του Κουμράν και οδηγιών που αναφέρονταν στα χειρόγραφα για διάφορες τελετουργίες. Έτσι, οι εκτενείς δεξαμενές του κοινοβίου θα χρησίμευαν στα τελετουργικά λουτρά που περιγράφονταν στα κείμενα των χειρογράφων.
Τα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας μιλούν για έναν δίκαιο δάσκαλο και διακεκριμένο μεσσία, για καθαρμό μέσω του νερού και για μια μάχης του φωτός ενάντια στο σκοτάδι. Αλλά όποιος μελετήσει τους παπύρους με σκοπό την αναζήτηση αποδείξεων, για παράδειγμα, ότι ο Ιησούς από την Ναζαρέτ ήταν ο μεσσίας που ανέφεραν οι προφήτες, ή ότι Ιωάννης ο Βαπτιστής έζησε ανάμεσα στους συντάκτες των χειρόγραφων, θα απογοητευθεί... Ορισμένες ιδέες που υπάρχουν στους παπύρους εμφανίζονται επίσης στην Καινή Διαθήκη, κάτι που σημαίνει ότι ο ισχυρισμός πως η εμφάνιση του Χριστιανισμού ήταν «θεία αποκάλυψη», δημιουργημένη ολόκληρη θαυματουργικά από τα χέρια του Θεού, είναι σαφώς λανθασμένος...
Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν πως οι πάπυροι προηγούνται χρονικώς αυτής της εποχής και κανένας τους δεν παρουσιάζει οποιαδήποτε γνώση του Ιησού Χριστού ή του Χριστιανισμού... Ο Χριστιανισμός, κατά ένα μεγάλο μέρος, στερείται πρωτοτυπίας και δεν αντιπροσωπεύει κάποια νέα «θεϊκή αποκάλυψη». Αξίζει να σημειωθεί, πως οι Εσσαίοι αποσιωπούνται εντελώς στα κείμενα, τόσο της Παλαιάς, όσο και της Καινής Διαθήκης.
Για να καταλάβουμε πώς οι πάπυροι επηρέασαν τους πρώτους χριστιανούς, αρκεί να διαβάσουμε την Καινή Διαθήκη. Παραδείγματος χάριν, ο μεγάλος πάπυρος του Ησαΐα, ένα αντίγραφο του οποίου βρίσκεται στην έκθεση των χειρόγραφων της Νεκράς Θάλασσας στο μουσείο του Μιλγουόκι. Γράφτηκε περίπου το 125 π.Χ. και ήταν ο μόνος πάπυρος που βρέθηκε ουσιαστικά άθικτος στις σπηλιές του Κουμράν. Το μεσσιανικό μήνυμά του αναφέρεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου, του Ιωάννη και του Λουκά, το αρχαιότερο από τα οποία γράφτηκε γύρω στο 65 μ.Χ. Οι πάπυροι που καλούνται «Υιός Θεού», περιέχουν ένα κείμενο ίδιο με την ιστορία του Ευαγγελισμού στο ευαγγέλιο του Λουκά, ενώ οι πάπυροι με την «Ευλογία των Σοφών», αντηχούν τις μακαριότητες του Ματθαίου στην «Επί του όρους ομιλία».
Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί η Καθολική Εκκλησία χλώμιασε με την ανακάλυψη αυτών των παπύρων, δεδομένου ότι ήταν και είναι πιθανόν αυτά τα κείμενα να διαβρώσουν τις ίδιες τις βάσεις του Χριστιανισμού. Φαίνεται ότι αυτές οι ειδήσεις όταν γίνονται γνωστές αργά έχουν ελάχιστη επιρροή στο πρόγραμμα αποχαύνωσης του εγκεφάλου που συνοδεύει τη χριστιανική πίστη.
Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι η ύπαρξη της Παλαιάς Διαθήκης και άλλων κειμένων βιβλικής λογοτεχνίας όπως τα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας αποδεικνύουν πώς ο Χριστιανισμός είναι μια εργασία αντιγραφής-επικόλλησης. Αυτά τα κείμενα περιέλαβαν προφανώς κάποιους από τους αρχικούς παπύρους της Νεκράς Θάλασσας, που χρησίμευαν όχι ως «προφητείες», «προεικονίσεις», ή «προαναγγελίες», αλλά ως σχεδιαγράμματα των ήδη υπαρχόντων, παλαιότερων αντιλήψεων που ενώθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Καινή Διαθήκη...
Η βιβλιοθήκη του Ναγκ Χαμάντι
Τον Δεκέμβριο του 1945 ένα σύνολο πενήντα δύο θρησκευτικών και ημιφιλοσοφικών κειμένων, κρυμμένων και θαμμένων μέσα σε ένα αγγείο για 1600 χρόνια, ήρθε τυχαία στο φως. Όχι πολύ μακριά από το χωριό Ναγκ Χαμάντι (Nag Hammadi), το αρχαίο Χηνοβόσκιον, στην Άνω Αίγυπτο χωρικοί ανακάλυψαν μια συλλογή βιβλίων γραμμένων στην κοπτική, τη γλώσσα των χριστιανών της Αιγύπτου. Η ανακάλυψη αυτή δημιούργησε μια πραγματική κοσμογονία στη μελέτη των συνθηκών δημιουργίας του πρώιμου Χριστιανισμού και ιδιαίτερα εκείνου του θρησκευτικού φαινομένου που καλούμε με το όνομα Γνωστικισμός.
Το σύνολο των χειρογράφων έχει έκταση 1.200 σελίδων και φυλάσσεται στο Κοπτικό Μουσείο του Καΐρου. Ανάμεσα στα έργα που περιλαμβάνει η συλλογή, το σημαντικότερο όλων, αλλά και αυτό που προκάλεσε τις περισσότερες συζητήσεις και διαφωνίες, είναι αναμφισβήτητα το «Κατά Θωμάν» ευαγγέλιο, τα απόκρυφα λόγια του Ιησού που υποτίθεται ότι κατέγραψε ο απόστολος Θωμάς.
Στο ευαγγέλιο αυτό, βλέπουμε έναν εκδικητικό Ιησού, ο οποίος παιδί ακόμα, εκμεταλλευόμενος τις «θεϊκές» του δυνάμεις, σκορπίζει τον θάνατο στο διάβα του ακόμη και για ασήμαντη αφορμή. Ο Ιησούς του Θωμά, διαφέρει αρκετά απ' αυτόν των Ευαγγελίων της Καινής Διαθήκης, ενώ κάποιες από τις -υποτιθέμενες- ρήσεις του, επιφέρουν έναν επιπλέον πονοκέφαλο για την Εκκλησία (π.χ. «Εάν νηστεύετε, θα φέρετε αμαρτίες πάνω σας, εάν προσεύχεστε, θα καταραστείτε και εάν δώσετε ελεημοσύνη, θα καταστρέψετε το πνεύμα σας...»). Αξίζει να σημειωθεί, πως στο ευαγγέλιο τού Θωμά, τα «θαύματα» τού Ιησού που περιγράφονται στα «κανονικά» Ευαγγέλια, απουσιάζουν...
Προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, το χριστεπώνυμο πλήρωμα, είναι βέβαιο πως θα σκανδαλιστεί με το «Ευαγγέλιο της Μαρίας» και το «Ευαγγέλιο του Φιλίππου», καθώς σ' αυτά αφήνονται υπόνοιες, πως Ιησούς και Μαρία Μαγδαληνή, είχαν κάτι παραπάνω από μια σχέση δασκάλου και μαθήτριας.
Φυσικά, η εκδοχή που αναφέρεται στα κείμενα αυτά, σύμφωνα με την οποία ο Ιησούς δεν πέθανε στον σταυρό (ακρογωνιαίος λίθος της χριστιανικής θρησκείας, μαζί βεβαίως με την «ανάσταση», πάνω στα οποία επικεντρώνονται τα «κανονικά» Ευαγγέλια), είναι επόμενο ότι επιφέρει επιπλέον τριγμούς στο χριστιανικό οικοδόμημα.
Η Εκκλησία έχει απορρίψει αυτά τ' «απόκρυφα» κείμενα, ως «αποκυήματα φαντασίας», λες και η φαντασία και τα μυθολογήματα δεν είναι τα βασικά συστατικά και των «κανονικών» κειμένων...
Το ευαγγέλιο του Ιούδα
Στα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης και στα περισσότερα κείμενα της χριστιανικής παράδοσης ο Ιούδας εικονογραφείται ως η προσωποποίηση του προδότη, του προδότη του Ιησού, που παραδίδει τον κύριό του στις ρωμαϊκές αρχές.
Στο ευαγγέλιο του Λουκά αναφέρεται ότι ο Σατανάς μπαίνει στην ψυχή του Ιούδα και τον οδηγεί στην αξιοκαταφρόνητη πράξη του, ενώ στο ευαγγέλιο του Ιωάννη ο Ιησούς απευθύνεται στους δώδεκα μαθητές του λέγοντας ότι ένας ανάμεσα τους, ο Ιούδας, είναι ένας διάβολος.
Το τέλος του Ιούδα, όπως περιγράφεται στην Καινή Διαθήκη, είναι τόσο ατιμωτικό όσο και τα έργα του. Λαμβάνει από τις αρχές χρήματα ως αντίτιμο για να προδώσει τον Ιησού και στη συνέχεια ή απαγχονίζεται (κατά τον Ματθαίο) ή σκίζει την κοιλιά του και βρίσκει φρικτό τέλος (κατά τις Πράξεις των Αποστόλων).
Στη χριστιανική τέχνη ο Ιούδας κάνει αυτό που του χάρισε την επονείδιστη θέση του στην ιστορία: Προδίδει τον Ιησού με ένα φιλί· το φιλί του Ιούδα (τώρα, τι είδους προδοσία μπορεί να θεωρηθεί, για κάποιον που δεν κρυβόταν και γνώριζαν όλοι, είναι άλλου παπά ευαγγέλιο...).
Το ευαγγέλιο όμως του Ιούδα, το οποίο ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1970 κοντά στην πόλη Ελ Μίνια της Αιγύπτου και ταξίδεψε από την Αίγυπτο στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, μας δίνει μια διαφορετική εκδοχή αυτής της «προδοσίας». Ο συγγραφέας του ευαγγελίου του Ιούδα παραμένει άγνωστος. Το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο του ευαγγελίου, στο οποίο βασίστηκε αυτή η μετάφραση στα κοπτικά, θεωρείται ότι γράφτηκε ανάμεσα στην εποχή που διαμορφώθηκαν τα τέσσερα επίσημα Ευαγγέλια και το 180 μ.Χ. από μια ομάδα χριστιανών γνωστικών. Οι μελετητές γνώριζαν την ύπαρξη του ευαγγελίου του Ιούδα από αναφορές σε άλλα αρχαία κείμενα. Η παλαιότερη γνωστή αναφορά στο ευαγγέλιο του Ιούδα υπάρχει σε κείμενο του Ειρηναίου, επίσκοπου Λουγδούνου (Λιόν), το 180 μ.Χ.
Ο Ιούδας ο Ισκαριώτης του ευαγγελίου του Ιούδα είναι μεν ο προδότης του Ιησού, είναι όμως ταυτόχρονα και ο ήρωας του ευαγγελίου. Λέει στον Ιησού: «Γνωρίζω ποιος είσαι και από πού έρχεσαι. Κατάγεσαι από τον αθάνατο κόσμο του Μπάρμπελο. Και είμαι ανάξιος να προφέρω το όνομα του ενός που σε έχει στείλει». Αντίθετα από τους υπόλοιπους μαθητές, οι οποίοι δεν μπορούν να καταλάβουν σε βάθος τον Ιησού και δεν αντέχουν να σταθούν ενώπιον του, ο Ιούδας κατανοεί πλήρως ποιος είναι ο Ιησούς, στέκεται μπροστά του και μαθαίνει από αυτόν. Ο δε Ιησούς, του δείχνει σαφώς την εύνοιά του: «Πήγαινε μακριά από τους άλλους και θα σου πω τα μυστήρια του βασιλείου. Είναι δυνατόν για σένα να το πλησιάσεις, αλλά θα πικραθείς πολύ...».
Στο ευαγγέλιο του Ιούδα, ο Ιούδας πράγματι προδίδει τον Ιησού, το κάνει όμως συνειδητά και μετά από παράκληση του ίδιου του Ιησού. Λέει ο Ιησούς στον Ιούδα: «Αλλά εσύ θα τους υπερβείς όλους αυτούς. Γιατί εσύ θα θυσιάσεις τον άνθρωπο που με ενδύει». Σύμφωνα με το ευαγγέλιο του Ιούδα, ο Ιησούς είναι λυτρωτής όχι μόνο επειδή έχει ενδυθεί θνητή σάρκα, αλλά και γιατί μπορεί να αποκαλύψει την ψυχή ή το πνευματικό πρόσωπο που βρίσκεται μέσα σε αυτή, και ο πραγματικός οίκος του Ιησού δεν είναι ο ατελής κάτω κόσμος, αλλά ο θείος κόσμος του φωτός και της ζωής. Για τον Ιησού, στο ευαγγέλιο του Ιούδα, ο θάνατος δεν είναι ένα τραγικό γεγονός ούτε ένα αναγκαίο κακό για να επέλθει η άφεση των αμαρτιών. Αντίθετα από τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, στο ευαγγέλιο του Ιούδα ο Ιησούς γελάει πολύ συχνά. Γελάει με τις αδυναμίες των μαθητών του και με τα παράλογα της ζωής του ανθρώπου.
Σε αντίθεση, επίσης, με τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, στο ευαγγέλιο του Ιούδα, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης παρουσιάζεται ως μία απόλυτα θετική μορφή, πρότυπο για όλους όσοι επιθυμούν να γίνουν μαθητές του Ιησού.
Στο συγκεκριμένο ευαγγέλιο ο Ιούδας καταρρίπτει τις αντισημιτικές αντιλήψεις. Δεν κάνει τίποτα που να μην του το έχει ζητήσει ο ίδιος ο Ιησούς, υπακούει στον Ιησού και μένει πιστός σε αυτόν. Στο ευαγγέλιο του Ιούδα, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης αποδεικνύεται ο πιο αγαπημένος μαθητής και φίλος του Ιησού...
Με πληροφορίες από τα deadseascrolls.org. , .mixanitouxronou , pare-dose.net
