Είναι δυνατόν όταν τηγανίζετε πατάτες ή ψάρια να αυξάνουν τα σύννεφα στον ουρανό;
Τα αερολύματα – μικροσκοπικά σωματίδια που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα – είναι καθοριστικά για τον καιρό και το κλίμα, καθώς μπορεί να αποτελέσουν τον «σπόρο» για τον σχηματισμό των νεφών ενώ επίσης μπορεί να συμβάλουν στη μείωση της θερμοκρασίας της Γης απορροφώντας την ηλιακή ακτινοβολία ή ανακλώντας τη πίσω στο Διάστημα. Παρ’ όλα αυτά ο τρόπος σχηματισμού των αερολυμάτων και η ακριβής συμπεριφορά τους στην ατμόσφαιρα δεν είναι ξεκάθαρα για την επιστήμη.
Εδώ και αρκετό καιρό οι επιστήμονες υποπτεύονται ότι τα μόρια λιπαρών οξέων που εκλύονται από το τηγάνισμα – όχι μόνο σε οικιακό αλλά κυρίως σε εμπορικό και βιομηχανικό επίπεδο – θα πρέπει να σχηματίζουν αερολύματα αλληλεπιδρώντας με τα μικροσταγονίδια του νερού στην ατμόσφαιρα, όμως κανείς ως τώρα δεν είχε μελετήσει πώς σχηματίζονται αυτά τα αερολύματα και ποια ακριβώς είναι η δομή τους.
Αυτό έκαναν για πρώτη φορά οι ερευνητές από τα πανεπιστήμια του Ρέντινγκ, του Μπαθ και του Μπρίστολ. Εφαρμόζοντας τη μέθοδο της υπερηχητικής αιώρησης διατήρησαν στον αέρα σταγονίδια άλμης και ελαϊκού οξέος (ένα από τα λιπαρά οξέα που απελευθερώνονται με το τηγάνισμα). Στη συνέχεια παρατήρησαν τη συμπεριφορά τους χρησιμοποιώντας μια δέσμη λέιζερ και ακτίνες Χ. Οπως είδαν, σε αυτή την προσομοίωση των ατμοσφαιρικών συνθηκών, τα μόρια του λιπαρού οξέος αλληλεπιδρώντας με τα σταγονίδια του αλμυρού νερού σχημάτιζαν πολύπλοκες τρισδιάστατες νανοδομές («λυοτροπικές φάσεις») οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν «σπόρο» για τα σύννεφα.
«Είδαμε ότι τα σταγονίδια σχημάτιζαν από μόνα τους αυτές τις φάσεις, οι οποίες δίνουν στα συγκεκριμένα μόρια τη δυνατότητα να μένουν περισσότερο στην ατμόσφαιρα» δήλωσε στο BBC ο Κρίστιαν Φρανγκ από το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ, πρώτος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature Communications».
«Οι δομές αυτές έχουν υψηλό ιξώδες, συνεπώς αντί να έχουμε ένα σταγονίδιο νερού έχουμε πλέον κάτι το οποίο συμπεριφέρεται περισσότερο σαν το μέλι. Οπότε οι διαδικασίες μέσα στα συγκεκριμένα σταγονίδια επιβραδύνονται» εξήγησε. «Πρόκειται για δομές που είναι ανθεκτικές στην οξείδωση και έτσι θα μείνουν στην ατμόσφαιρα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, επομένως ο σχηματισμός νεφών θα είναι ευκολότερος».
Οι ερευνητές θεωρούν ότι στην ατμόσφαιρα της Γης υπάρχει αρκετά μεγάλη ποσότητα «εκπομπών» από το τηγάνισμα – μια άλλη μελέτη που είχε δημοσιευθεί πέρυσι είχε υπολογίσει για παράδειγμα ότι τα λιπαρά οξέα συνιστούν περίπου το 10% των αερολυμάτων στον ουρανό του Λονδίνου. Πιστεύουν λοιπόν ότι η παρουσία τους ενδέχεται να παίζει ρόλο τόσο στον καιρό των μεγαλουπόλεων όσο και στην ανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας, συμβάλλοντας στην ψύχρανση του πλανήτη. Δεν συνιστούν ωστόσο το μαζικό τηγάνισμα ως μέθοδο γεωμηχανικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
